ชื่อสมุนไพร : งิ้ว
ชื่ออื่น ๆ : บักมี้(จีน), งิ้วปง, งิ้วปกแดง, สะเน้มระกา(ชอง-จันทบุรี), งิ้วแดง(กาญจนบุรี), งิ้วบ้าน(ทั่วไป)
ชื่อสามัญ : Kapok Tree, Cotton Tree, Red Cotton Tree, Silk Cotton Tree,Shving Brush
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Bombax ceiba L.
ชื่อวงศ์ : BOMBACACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นงิ้ว เป็นพรรณไม้ยืนต้น ผลัดใบขนาดใหญ่ จะแตกกิ่งก้านสาขาออกตามเรือนยอดของต้น ซึ่งตามลำต้นจะมีหนามปลายแหลมคมติดอยู่ทั่วไปทั้งลำต้น มีเนื้อฟ่าคล้ายไม้คอร์กหนาลำต้นจะ สูงประมาณ 25-30 เมตร
- ใบงิ้ว เป็นไม้ใบรวม ก้านใบก้านหนึ่งจะมีใบย่อยอยู่ 4-7 ใบซึ่งใบย่อยนี้จะเรียงกันคล้ายกับรูปนิ้วมือ ลักษณะของใบย่อยเป็นรูปมนรีปลายแหลม โคนใบค่อย ๆ เรียวเข้าหาก้านใบขนาดของใบย่อย กว้างประมาณ 1.5-2.5 นิ้วยาว 6-10 นิ้วมีสีเขียวและจะไม่มีขน
- ดอกงิ้ว เป็นดอกเดี่ยว ออกตามปลายกิ่งหรือตามปลายยอด ดอกมีขนาดใหญ่สีชมพูแกมเลือดหมู สีแดง สีแสด และมีที่เป็นสีทองแต่หาได้ยาก ดอกมีกลิ่นหอมเอียน ออกดอกเป็นกระจุกหรือเป็นกลุ่ม กลุ่มละประมาณ 3-5 ดอก ฐานรองดอกเป็นรูปถ้วยแข็งๆ หรือเป็นกลีบเลี้ยงติดกัน ปลายแยกออกเป็น 5 กลีบขนาดเล็ก สีเขียวอ่อน ส่วนกลีบดอกมีขนาดใหญ่และหนามี 5 กลีบ เป็นรูปขอบขนาน เมื่อดอกบานเต็มที่จะมีขนาดกว้างประมาณ 8-10 เซนติเมตร ปลายกลีบจะแผ่ออกและม้วนกลับมาทางขั้วของดอก หลุดร่วงได้ง่าย ดอกมีเกสรตัวผู้ เป็นเส้นยาวจำนวนมาก เรียงกระจายเป็นวงรอบ สีขาวปนสีชมพู ส่วนเกสรตัวเมียมี 1 อัน สีชมพู บริเวณปลายเป็นจุดสีเข้มมีความเหนียว ส่วนรังไข่จะอยู่เหนือวงกลีบ โดยจะออกดอกในช่วงระหว่างเดือนมกราคมต่อเนื่องเป็นระยะเวลาสั้นๆ ถึงเดือนกุมภาพันธ์ของทุกปี และจะทิ้งใบก่อนมีดอก
- ผลงิ้ว ขนาดใหญ่ ลักษณะของผลเป็นรูปมนรี ที่ปลายทั้งสองข้างของผลจะแหลม เมื่อผลอ่อนเป็นสีเขียวพอแก่เป็นสีน้ำตาลเปลือกของผลแข็งยาวประมาณ 6-8 นิ้วภายในผลมีเส้นใยเป็นปุยสีขาว และเมล็ดสีดำมากมาย
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ใบ, เปลือกต้น, ราก, ยาง, ดอก, ผล
สรรพคุณ งิ้ว :
- ใบ รสเย็น ตำพอกแก้ฟกช้ำ บดผสมน้ำ ทาแก้ต่อมทอนซิลอักเสบ
- เปลือกต้น รสฝาดเย็น แก้ท้องเสีย แก้บิด
- ราก รสจืดเย็น ขับปัสสาวะ เป็นยากระตุ้น และยาบำรุง
- รากและเปลือก รสฝาดเย็น ทำให้อาเจียน
- ยาง รสเย็นเมา กระตุ้นความต้องการทางเพศ ห้ามเลือดที่ตกภายใน ขับน้ำเหลืองเสีย บำรุงกำลัง แก้ท้องร่วง แก้บิด แก้ระดูมามากกว่าปกติ
- ดอกแห้ง รสหวานเย็น รักษาแผลน้ำร้อนลวก ไฟไหม้ แก้ปวด แก้คัน แก้พิษไข้
- ดอกและผลงิ้ว รสหวาน ฝาดเย็น แก้พิษงู