ชื่อสมุนไพร : ฮว่านง็อก
ชื่ออื่นๆ : พญาวานร, ต้นลิงง้อ
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Pseuderanthemum palatiferum (Nees) Radlk.
ชื่อวงศ์ : Acanthaceae
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นฮว่านง็อก เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก สูงไม่เกิน 3 เมตร เป็นพันธุ์ไม้ใบ เมื่อเด็ดยอดอ่อน จะแตกกิ่งสาขาตามโคนก้านใบเป็นทรงพุ่ม แตกกิ่งก้านสาขามาก ลำต้นเป็นรูปสี่เหลี่ยม เปลือกต้นผิวเรียบสีเขียว
- ใบฮว่านง็อก ใบอ่อนมีสีเขียว ปลายใบแหลม ออกตามโคนง่ามใบด้านบนของใบมีสีเขียวเป็นมันเงา ส่วนล่างของใบจะหยาบ มีใบมาก ใบเดี่ยวเรียงตรงข้าม รูปรี ถึงรูปใบหอก กว้าง 3-5 เซนติเมตร ยาว 5-15 เซนติเมตร โคนใบสอบ ปลายในแหลมเรียว ขอบใบเรียบ มีเส้นแขนงใบ 8-11 คู่ ผิวใบมีขนยาวห่าง
- ดอกฮว่านง็อก ช่อแยกแขนงแบบช่อเชิงลด ใบประดับรูปแถบ หรือไม่มีใบประดับ มีก้านดอกย่อย ยาวประมาณ 0.5 มิลลิเมตร มีขนสั้นนุ่มที่ใบประดับ ก้านดอกย่อย และกลีบเลี้ยง กลีบเลี้ยงมี 5 กลีบ รูปแถบ วงกลีบดอกสีชมพู น้ำเงิน ม่วง หรือเกือบดำ หลอดดอกรูปทรงกระบอก ดอกปากแตร รูปห้าแฉก เกสรเพศผู้สมบูรณ์ และเป็นหมัน รังไข่เรียบ
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ใบ
สรรพคุณ ฮว่านง็อก :
- ใบฮว่านง็อก ช่วยลดความดันโลหิตสูง ท้องเสีย ไขข้ออักเสบ คออักเสบ กระเพาะอาหารอักเสบ เนื้องอก ลำไส้อักเสบ ตกเลือด รักษาแผล ท้องผูก
นอกจากนี้ยังมีการนำมาใช้ในการรักษาและป้องกันโรคในสัตว์เลี้ยง ได้แก่ แก้ท้องเสียในสุกร และสุนัข รักษาแผล และอหิวาห์ในไก่และเป็ด เป็นต้น
ฮวานง็อก มีชื่อเรียกในภาษาไทยว่า “พญาวานร” หรือ “ต้นลิงง้อ” ทั้งนี้มีความเชื่อของคนพื้นบ้านว่า เมื่อลิงตัวเมียคลอดลูก ลิงตัวผู้จะเด็ดใบฮวานง็อกมาให้ลิงตัวเมียกิน ช่วยให้คลอดลูกได้ง่ายขึ้น