ชื่อสมุนไพร : กอมก้อห้วย
ชื่ออื่นๆ : สาบเสือ(สระบุรี), หญ้าฝรั่ง(ปราจีนบุรี)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Anisomeles indica (L.) Kuntze
ชื่อวงศ์ : LAMIACEAE หรือ LABIATAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นกอมกอมก้อห้วย จัดเป็นพรรณไม้ล้มลุกหรือไม้พุ่ม มีอายุหลายปี มีความสูงของต้นประมาณ 1-2 เมตร ลำต้นตั้งตรง แตกกิ่งก้าน ลำต้นและกิ่งก้านมีลักษณะเป็นสันเหลี่ยมและเป็นร่องตื้น ๆ มีขนสั้นนุ่มสีน้ำตาลขึ้นปกคลุมหนาแน่น
- ใบกอมก้อห้วย ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงตรงข้าม ลักษณะของใบเป็นรูปไข่หรือรูปไข่แกมวงรี ปลายใบแหลมหรือเรียวแหลมสั้น โคนใบตัดถึงเป็นรูปลิ่มกว้าง ส่วนขอบใบหยักเป็นฟันเลื่อยแกมหยักโค้ง ใบมีขนาดกว้างประมาณ 2.5-6 เซนติเมตร และยาวประมาณ 4-9 เซนติเมตร แผ่นใบด้านบนมีขนหยาบ ส่วนด้านล่างมีขนสั้นนุ่ม ก้านใบยาวประมาณ 1-4.5 เซนติเมตร
- ดอกกอมก้อห้วย ออกดอกเป็นช่อเชิงลด โดยจะออกเป็นกระจุกที่ซอกใบ ใบที่ออกดอกมีก้านสั้นถึงไม่มี ใบประดับยาวประมาณ 3-4 มิลลิเมตร กลีบเลี้ยงดอกเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็นแฉก 5 แฉก มีขน มีต่อมสีเหลือง มีขนครุย กลีบย่อยนั้นมีขนาดประมาณ 1.3 เซนติเมตร ด้านนอกเกลี้ยง
- ผลกอมก้อห้วย ผลเป็นผลแห้งไม่แตก ลักษณะของผลเป็นรูปกระสวยหรือรูปเกือบกลม สีดำเป็นมัน มีขนาดประมาณ 1.5 มิลลิเมตร
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ต้น, ใบ, ราก
สรรพคุณ กอมก้อห้วย :
- ต้น เป็นยาบำรุงร่างกาย บำรุงธาตุ เป็นยาขับลม ขับปัสสาวะ ลดพิษแมลงสัตว์กัดต่อย
- ใบ ต้มกับน้ำกินเป็นยาบำรุงธาตุ แก้รูมาติซึม เป็นยาแก้ไข้ ชงกับน้ำกินเป็นยาขับเหงื่อ
- รากแห้ง รักษาโรครูมาติก แก้ไข้ ลดอาการหวัด แก้ปวดท้อง รักษาแผลที่ผิวหนัง แก้พิษงู
มีเขตการกระจายพันธุ์ในจีน อินเดีย ภูมิภาคอินโดจีน มาเลเซีย พม่า และฟิลิปปินส์ ส่วนในประเทศไทยพบตามขอบชายป่า ตามที่รกร้าง ที่โล่งแจ้ง ที่ระดับความสูงจนถึง 2,400 เมตร
ภาพประกอบ : www.flickr.com (by Dinesh Valke, judymonkey17, Foggy Forest, János Bognár)