กะเจียน

• ต้นกะเจียน เป็นไม้ขนาดเล็กถึงขนาดกลาง สูง 5-15 เมตร เรือนยอดรูปกรวยคว่ำ ลำต้นเปลา เปลือกเรียบ สีเทาหรือน้ำตาลอ่อน กิ่งเกือบตั้งฉากกับลำต้น กิ่งอ่อนมีขนนุ่มทั่วไป กิ่งแก่เกลี้ยง ลำต้นและกิ่งแก่มีช่องอากาศสีเหลืองอ่อนทั่วไป
  
  
  
• ใบกะเจียน ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปใบหอกแกมรูปขอบขนาน และมักเบี้ยว กว้าง 2-4.5 เซนติเมตร ยาว 8-18 เซนติเมตร ขอบเรียบ ใบอ่อนมีขนนุ่มทั่วไป และขนจะค่อยๆ ร่วงไปเมื่อใบแก่ยกเว้นตามเส้นใบและเส้นแขนงใบ แผ่นใบบาง ด้านบนสีเขียวเข้ม ด้านล่างสีจางหรือขาวอมเทา เส้นแขนงใบข้างละ 8-15 เส้น เห็นได้ชัดทางด้านล่าง ก้านใบสั้นมากและมีขนสั้นๆ
  
  
  
• ดอกกะเจียน ออกเดี่ยวๆ หรือเป็นกลุ่มไม่เกิน 3 ดอก ตามง่ามใบและเหนือรอยแผลใบตามกิ่ง เมื่อบานเต็มที่เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2.5 เซนติเมตร กลีบเลี้ยง 3 กลีบ รูปสามเหลี่ยมหน้าจั่วเล็กๆ มีขนนุ่มทั้ง 2 ด้าน กลีบดอกสีเขียวอ่อน เรียงสลับกัน 2 ชั้น ชั้นละ 3 กลีบ รูปขอบขนานแกมรูปไข่ หนา เกลี้ยงหรือเกือบเกลี้ยง กลีบดอกชั้นในใหญ่และยาวกว่ากลีบดอกชั้นนอกเล็กน้อย ก้านดอกยาวประมาณ 3 เซนติเมตร มีขนประปราย เกสรเพศผู้มีจำนวนมาก อยู่ชิดกันแน่นเป็นพุ่มกลม
  
  
• ผลกะเจียน ผลเกิดจากช่อโปร่งโดยจะออกผลเป็นกลุ่ม อยู่บนแกนตุ้มกลมซึ่งในแต่ละกระจุกจะมีผลย่อย 10-20 ผล ผลมีลักษณะป้อม หรือ รูปไข่ ปลายผลเป็นติ่งผลอ่อนมีสีเขียวเมื่อแก่จัดจะเปลี่ยนเป็นสีแดงมีขนาดประมาณ 0.5-0.8 เซนติเมตร ยาวประมาณ 0.7-1 เซนติเมตร และมีก้านผลย่อยเรียวเล็กยาว 2.5 เซนติเมตร ส่วนโคนก้านติดรวมอยู่บนปลายก้านช่อที่โตเป็นตุ้ม ภายในผลมีเมล็ด 1 เมล็ด
  

• ใบสด รสเฝื่อนเย็น ตำพอกฝี แก้ปวด แก้อักเสบ
• เนื้อไม้ รสขม ต้มดื่ม แก้วัณโรคในลำไส้ วัณโรคในปอด แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย ปวดหลัง ปวดเอว แก้ปัสสาวะพิการ แก้กระษัย ไตพิการ บำรุงธาตุ เจริญอาหาร
  ฝนกับน้ำปูนใสทาเกลื่อนหัวฝี ต้มดื่มครั้งละ 1 ถ้วย วันละ 3 ครั้ง เป็นยาคุมกำเนิดในสตรี
• ราก แก้กระษัย ดื่ม 250 มิลลิลิตร วันละ 3 ครั้ง เพื่อคุมกำเนิดในสตรี บำรุงกำลังบุรุษ แก้ไข้

ข้อมูลเพิ่มเติม : 

รูปแบบและขนาดวิธีใช้

• ใช้บำรุงธาตุช่วยเจริญอาหาร แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย แก้เจ็บหลังเจ็บเอว แก้ปัสสาวะ ใช้แก้วัณโรคในลำไส้ โดยใช้เนื้อไม้กะเจียน มาต้มกับน้ำดื่ม
• ใช้แก้กษัย ไตพิการ แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย บำรุงกำหนัดในบุรุษ คลายเส้นเอ็น ขนาดรับประทาน โดยใช้รากมาต้มกับน้ำดื่ม ครั้งละ 1 ถ้วย วันละ 3 เวลา
• ใช้คุมกำเนิดสำหรับสภาพสตรี โดยใช้ส่วนปลายสุดของรากมาต้มกับน้ำดื่ม
• ใช้เกลื่อนหัวฝีโดยใช้เนื้อไม้ใช้ฝนกับน้ำปูนใสทาบริเวณที่เป็น ใช้พอกฝี แก้ปวด แก้อักเสบ ของแผลและฝี โดยใช้ใบสดมาตำพอกบริเวณที่เป็น