กำจัดเถา

• กำจัดเถา จัดเป็นไม้เถาหรือไม้พุ่มรอเลื้อยอายุหลายปีสูงได้ประมาณ 2-3 เมตร ลำต้นมีสีน้ำตาลดำตามลำต้นและกิ่งมีหนามแหลมขึ้นกระจายแบบห่างๆ
  
  
  
• ใบกำจัดเถา เป็นใบประกอบแบบขนนก ปลายคี่ ออกแบบเรียงสลับ ก้านช่อใบและแกนใบหนามแหลม ใน 1 ก้านช่อใบจะมีใบย่อย 2-4 คู่ ใบย่อยเป็นรูปรีหรือรูปไข่ กว้าง 2-6 ซม. ยาว 5-12 ซม. โคนใบแหลมหรือมน เช่นเดียวกับปลายใบมีหยักห่างๆ บริเวณปลายหยักมักมีต่อมกลมอยู่ใกล้ๆ ขอบใบ ใบเรียบเป็นมันมีเส้นแขนงใบข้างละ 5-12 เส้น และมีหนามลักษณะงอเล็กๆ ตามเส้นกลางใบ
  
  
  
• ดอกกำจัดเถา ดอกออกเป็นช่อบริเวณง่ามใบและปลายยอดโดยก้านช่อดอกจะมีขนละเอียดขึ้นปกคลุม และส่วนดอกย่อยช่อดอกจะยาวได้ถึง 15 เซนติเมตร มีขนาดเล็กเป็นแบบแยกเพศ ในต้นเดียวกัน โดยดอกเพศผู้ยาวประมาณ 4-5 มล. กลีบดอกมี 4 กลีบ ลักษณะเป็นรูปรีหรือรูปไข่ ยาวประมาณ 2-3 มล. มีสีเหลืองอมเขียวและมีกลีบเลี้ยง ขนาดเล็ก 4 กลีบ ลักษณะเป็นรูปสามเหลี่ยม โคนกลับเชื่อมติดกัน มีเกสรเพศผู้ 4 อัน ส่วนดอกเพศเมียมีลักษณะคล้ายดอกเพศผู้ แต่จะต่างกันตรงที่ดอกเพศเมียจะมีขนาดเล็กกว่าและมีรังไข่ใหญ่เห็นได้ชัด
  
  
  
• ผลกำจัดเถา ผลเป็นทรงกลมจะติดกันเฉพาะที่โคน มี 4 พู ที่ค่อนข้างอิสระ จากกัน แต่ละพูจะมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3-7 มล. มีสีส้มอมแดงผลเมื่อแก่จะแตกออกตามยาวกลางพูโดยในแต่ละพูจะมีเมล็ด 1 เมล็ด ลักษณะค่อนข้างกลมมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2-5 มล. ผิวเมล็ดเกลี้ยงและเป็นมัน
  

• ราก รสเผ็ดเค็ม แก้พิษงู พิษตะขาบ พิษแมลงป่อง แก้พิษต่างๆ แก้ปวด แก้ปวดท้องลงท้อง หวัดแดด แก้พิษสำแดง แก้ปวดเมื่อยเอวและเท้า แก้ปวดฟัน แก้เจ็บปวดอุ้งเท้าเนื่องจากถูกทิ่มตำ ตำกับสุราพอกและดื่มแก้พิษงูเขียวหางไหม้ แก้ฝีตะมอย สตรีมีครรภ์ไม่ควรรับประทาน

ข้อมูลเพิ่มเติม :

ข้อแนะนำและข้อควรระวัง

ตำรายาไทยและตำรายาจีนมีข้อมูลตรงกันว่า สตรีมีครรภ์ห้ามใช้กำจัดหน่วย เป็นสมุนไพร เพราะอาจทำให้เกิดภาวะแท้งบุตรได้ และการใช้กำจัดหน่วยเป็นยาสมุนไพรห้ามใช้รับประทานกำจัดหน่วยพร้อมกับของเปรี้ยวหรือของจำพวกที่มีกรด นอกจากนี้ ในตำรับของสาธารณรัฐประชาชนจีน ได้กำหนดขนาด การใช้ส่วนรากของกำจัดหน่วยเป็นสมุนไพรโดยแนะนำให้ใช้ในขนาด 5-10 กรัม โดยไม่แนะนำให้รับประทาน เกินขนาดอย่างเด็ดขาด