ชื่อสมุนไพร : ขี้หนอนเถา
ชื่ออื่นๆ : ถั่วแปบ , พังกระต่าย, ตี่เต่าเช่า, แกตี่เต่า
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cajanus scarabaeoides (L.)Thouars var. scarabaeoides
ชื่อวงศ์ : LEGUMINOSAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นขี้หนอนเถา ไม้เถาล้มลุกเลื้อยพันยาว 1.0 – 1.5 เมตร เส้นผ่าศูนย์กลางลำต้น 2 – 4 มิลลิเมตร มีขนสั้นๆปกคลุมหนาแน่นมาก
- ใบขี้หนอนเถา ใบประกอบแบบขนนกมีใบย่อย 3 ใบเรียงสลับ ใบบนสุดรูปไข่กลับกว้าง 2.4 – 3.3 เซนติเมตร ยาว 2.7 -3.7 เซนติเมตร ปลายใบแหลมหรือมน โคนใบรูปลิ่ม ใบย่อยคู่ข้างรูปไข่กลับเบี้ยว กว้าง 1.9 – 2.4 เซนติเมตร ยาว 2.1 – 2.9 เซนติเมตร ก้านใบยาว 3.0 – 4.5 เซนติเมตร หน้าใบและหลังใบมีขนสั้นๆปกคลุมหนาแน่น
- ดอกขี้หนอนเถา ออกดอกตามซอกใบ มีดอกย่อย 1 – 6 ดอก กลีบดอกรูปดอกถั่ว สีเหลืองอ่อน ผลเป็นฝักรูปขอบขนาน มีขนสั้นๆสีน้ำตาลปกคลุมหนาแน่น ฝักยาว 1.8 – 2.3 เซนติเมตร กว้าง 0.6 – 0.7 เซนติเมตร
- ผลขี้หนอนเถา เป็นฝัก รูปขอบขนาน กว้าง 0.8 เซนติเมตร ยาว 2-2.5 เซนติเมตร มีขนสีน้ำตาล ปกคลุมแน่น แก่แล้วแตก เมล็ด รูปกลมแบน มี 3-6 เมล็ด
ส่วนที่ใช้เป็นยา : เถา, ทั้งต้น
สรรพคุณ ขี้หนอนเถา :
- เถา รสฝาดเฝื่อนสุขุม ต้มดื่มขับลม แก้ร้อนใน ขับปัสสาวะ แก้นิ่ว แก้หวัดลม แก้ปวดเมื่อตามตัว แก้ปวดท้อง แก้บวมน้ำ และปวดข้อรูมาติก
- ทั้งต้น ต้มน้ำดื่ม แก้นิ่ว