ชื่อสมุนไพร : จันทน์ขาว
ชื่ออื่นๆ : จัน, จันขาว, จันทน์ลูกหอม, จันโอ, จันอิน, จันทน์หอม
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Diospyros decandra Lour.
ชื่อวงศ์ : EBENACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นจันทน์ขาว เป็นไม้ต้น สูง 10-15 เมตร เปลือกต้นเรียบ สีน้ำตาลแข้มอมเทา กิ่งอ่อนยอดอ่อนมีขนสีน้ำตาลปกคลุม กิ่งก้านเหนียว
- ใบจันทน์ขาว เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ รูปรี กว้าง 2.5-3 ซม. ยาว 7-10 ซม. โคนใบมน ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ แผ่นใบเรียบเป็นมันลื่น สีเขียวเข้ม
- ดอกจันทน์ขาว ดอกแยกเพศอยู่ต้นเดียวกัน ดอกเพศผู้ออกเป็นช่อ ส่วนดอกเพศเมียออกดอกเดี่ยว ดอกสีขาวนวล กลีบดอกเชื่อมติดกันสั้นๆ
- ผลจันทน์ขาว รูปกลมแป้นเรียกว่า ลูกจัน ไม่มีเมล็ด ผลกลม เรียกว่า อิน มีเมล็ด ผิวเรียบ ผลอ่อนสีเขียว ผลสุกสีเหลือง มีกลิ่นหอม รับประทานได้ ที่ขั้วผลมีกลีบเลี้ยงติดทน
ส่วนที่ใช้เป็นยา : แก่น, ผล, เนื้อไม้
สรรพคุณ จันทน์ขาว :
- แก่นจันทน์ขาว มีรสขมหวาน แก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้ไข้ บำรุงผิวและบำรุงหัวใจ ขับพยาธิ บำรุงตับและปอดให้ปกติ
- ผลจันทน์ขาว มีรสฝาดหวาน แก้การนอนไม่หลับ กระวนกระวาย แก้ท้องเสีย บำรุงประสาท เป็นยาบำรุงกำลัง
- เนื้อไม้จันทน์ขาว รสขมหวาน บำรุงประสาท บำรุงเนื้อหนังให้สดชื่น แก้ไข้ แก้ปอดตับพิการ แก้ดีพิการ แก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้เหงื่อตกหนัก ขับพยาธิ
[su_note note_color=”#23933d”]ผลมีลักษณะแตกต่างกันเป็น 2 แบบ
1.แบบหนึ่งผลกลมแป้น มีรอยบุ๋มตรงกลางผล ไม่มีเมล็ดหรือเป็นเมล็ดลีบ รสฝาดอมหวาน มีกลิ่นหอม เรียกกันว่า ลูกจัน
2.อีกแบบหนึ่งผลกลมหนา และไม่มีรอยบุ๋ม มี เมล็ด 2-3 เมล็ด เรียกกันว่า ลูกอิน มีเมล็ดข้างใน มีรสฝาดอมหวาน ถ้าทำให้ช้ำรสฝาดของลูกจันและลูกอิน จะหายไป[/su_note]