ชื่อสมุนไพร : จิกนม
ชื่ออื่นๆ : จิกนุ่ม(นครศรีธรรมราช).
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Barringtonia macrostachya (Jack) Kurz
ชื่อวงศ์ : LECYTHIDACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นจิกนม แเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก ถึงขนาดกลาง สูง 4-20 เมตร.
- ใบจิกนม ใบอ่อนสีน้ำตาลอมชมพู รูปไข่กลับแกมรูปขอบขนาน หรือ รูปขอบขนาน กว้าง 6-8 ซม. ยาว 15-25 ซม. ปลายใบเรียวแหลม โคนใบสอบ ขอบใบหยัก เล็กและตื้น เนื้อใบบางคล้ายกระดาษ มีเส้นใบ 14-18 คู่ ก้านใบยาว 2.5-10 ซม. โคนก้านใหญ่.
- ดอกจิกนม มีกลิ่นหอม ออกเป็นช่อยาวที่ยอด หรือ ตามกิ่ง ห้อยลง ยาว 19-45 ซม. แต่ละช่อมีดอกเป็นจำนวนมาก ดอกร่วงไปแล้วจะเกิดรอยแผลเป็นที่แกนช่อเป็นหลุมตื้นๆ มากมาย กลีบรองกลีบดอก 4 กลีบ โคนเชื่อมติดกัน 1-3 มม. กลีบโค้งเป็นรูปครึ่งวงกลมและไม่ติดกันในดอกตูม กว้าง 4-6 มม. ยาว 3-5 มม. สีแดง แดงเข้ม หรือ ม่วง กลีบดอก 4 กลีบ รูปรี หรือ เกือบกลม โค้ง กว้างประมาณ 1.5 ซม. ยาว 2-2.25 ซม. สีชมพูเข้ม แดง หรือ เขียวขอบแดง เกสรผู้จำนวนมาก โคนติดกันเป็นท่อ สูง 1.5-3 มม. เรียงเป็น 4 ชั้น สีแดง หรือ ชมพู ที่ฐานดอกมีร่องลึกเป็นรูปวงแหวน เกสรเมียเป็นรูปสี่เหลี่ยม ภายในมี 4 ช่อง กว้าง 4-5 มม. ยาว 3-4 มม. ค่อนข้างแข็ง ท่อเกสรเมียสีแดง.
- ผลจิกนม รูปไข่กลับ มีสันตามยาว 4 สัน กว้าง 2.4 ซม. ยาว 5.5-9 ซม. สีเขียว เมล็ดรูปไข่.
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ราก, ใบ
สรรพคุณ จิกนม :
- ราก บดละเอียด ทาแก้ขี้กลาก แก้ตาเจ็บ
- ใบ ต้มน้ำดื่มแก้ปวดท้อง
[su_spoiler title=”วิธีและปริมาณที่ใช้ : ” style=”fancy” icon=”arrow-circle-2″]
ราก นำมาล้างให้สะอาด แล้วตากให้แห้ง นำมาบดให้เป็นผงใช้ทาแก้ขี้กลาก
ผงจากราก ใช้เป็นยาแก้ตาเจ็บ
ใบ นำไปตากให้แห้ง แล้วนำมาต้มกับน้ำดื่มเป็นยารักษาโรคแก้ปวดท้อง (ใบ)[/su_spoiler]