ในร่างกายของมนุษย์เราประกอบขึ้นจากธาตุทั้ง 4 ชนิด คือ ธาตุดิน 20 ประการ ธาตุน้ำ 12 ประการ ธาตุลม 6 ประการ ธาตุไฟ 4 ประการ และอากาศธาตุ คือ ช่องว่างในร่างกาย 10 ประการ ธาตุต่างๆเหล่านี้ถือเป็นที่ตั้งที่แรกเกิดของโรค ฉะนั้น เมื่อธาตุใดธาตุหนึ่งเกิดเจ็บป่วยหรือพิการขึ้นมา ตามคัมภีร์ได้จัดลักษณะตัวยาประจำธาตุและรสยาแก้ตามธาตุไว้ดังนี้
ลักษณะตัวยาประจำธาตุ
ก. ดอกดีปลี ประจำ ปถวีธาตุ คือ ธาตุดิน 20 ประการ
ข. รากช้าพลู ประจำ อาโปธาตุ คือ ธาตุน้ำ 12 ประการ
ค. เถาสะค้าน ประจำ วาโยธาตุ คือ ธาตุลม 6 ประการ
ง. รากเจตมูลเพลิง ประจำ เตโชธาตุ คือ ธาตุไฟ 4 ประการ
จ. เหง้าขิงแห้ง ธาตุอากาศ คือ ช่องว่างภายในร่างกาย 10 ประการ
รสยาแก้ตามธาตุ
ก. ปถวีธาตุพิการ แก้ด้วย ยารสฝาด หวาน มัน เค็ม
ข. อาโปธาตุพิการ แก้ด้วย ยารสเปรี้ยว เมาเบื่อ ขม
ค. วาโยธาตุพิการ แก้ด้วย ยารสสุขุม เผ็ด ร้อน
ง. เตโชธาตุพิการ แก้ด้วย ยารสเย็น จืด