ชื่อสมุนไพร : พวงไข่มุก
ชื่ออื่นๆ : อุน, อุนฝรั่ง(แพร่), ระป่า(ปราจีนบุรี), ซิตาโหระ(กะเหรี่ยงเชียงใหม่), พอตะบุ(กะเหรี่ยงแม่ฮ่องสอน), อูนบ้าน(คนเมือง), หมากอูนบ้าน, ไม้ขี้ป้าน(ไทใหญ่), อูนน้ำ และ ทู่ซือจื่อ(จีนกลาง)
ชื่อสามัญ : American Elder
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Sambucus simpsonii Rehd.
ชื่อวงศ์ : SAMBUCACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นพวงไข่มุก เป็นไม้พุ่มเตี้ย ลำต้นมีลักษณะตั้งตรง สูงได้ประมาณ 2-4 เมตร ลำต้นแตกกิ่งก้านจำนวนมาก พุ่มโปร่ง กิ่งแก่กลวง
- ใบพวงไข่มุก เป็นใบประกอบแบบขนนก ออกเรียงตรงข้าม ใบย่อยมีประมาณ 2-6 คู่ ลักษณะของใบเป็นรูปขอบขนานแกมรูปใบหอกหรือรูปไข่แกมใบหอก ปลายใบแหลมเป็นติ่ง โคนใบมน ส่วนขอบใบหยักเป็นฟันเลื่อย ใบมีขนาดความกว้างประมาณ 2-5 เซนติเมตร และความยาวประมาณ 6-15 เซนติเมตร
- ดอกพวงไข่มุก ออกเป็นช่อขนาดใหญ่บริเวณปลายกิ่ง ขนาดประมาณ 20-45 เซนติเมตร ดอกย่อยมีจำนวนมาก ขนาดเล็ก กลีบรองดอกเป็นหลอดยาว 1 มิลลิเมตร ส่วนกลีบดอกเป็นสีขาว ที่บริเวณโคนกลีบดอกเชื่อมติดกัน ปลายแยกออกเป็น 5 แฉก ขนาดดอกประมาณ 4-4.5 มิลลิเมตร ดอกมีเกสรเพศผู้สีเหลือง 5 อัน ยอดเกสรเพศเมียแยกออกเป็น 5 แฉก
- ผลพวงไข่มุก มีลักษณะเป็นผลสด ลักษณะของผลเป็นรูปกลม ผิวลื่นมัน ผลอ่อนจะเป็นสีเขียว เมื่อแก่แล้วจะเปลี่ยนสีม่วงเข้มเกือบดำ โดยมีขนาดประมาณ 4-5 มิลลิเมตร ภายในมีเมล็ดประมาณ 4-5 เมล็ด ลักษณะของเมล็ดจะเป็นรูปรีแกมขอบขนาน ขนาดประมาณ 2.5 มิลลิเมตร
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ราก, ดอก, ทั้งต้น และ ใบ
สรรพคุณ พวงไข่มุก :
- ราก ยาแก้อาการท้องร่วง
- ดอก ยาช่วยขับเหงื่อ แก้มือเท้าเคล็ด
- ทั้งต้น แก้อาการตัวบวม
- ใบ บรรเทาอาการมือเท้าเคล็ด