ชื่อสมุนไพร : มะกอกฟาน
ชื่ออื่นๆ : มะกอกพราน, มะก้วยไม้, หมากขาเปี้ย
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Canarium bengalense Roxb.
ชื่อวงศ์ : BURSERACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นมะกอกฟาน เป็นพรรณไม้ยืนต้น ลำต้นเป็นพูพอน จะมีความสูงประมาณ 25 เมตร บริเวณเปลือก นอกลำต้นมีรอยเป็นจุด เป็นช่องระบายอากาศ เป็นจุด ๆ อยู่ทั่วลำต้น
- ใบมะกอกฟาน ใบออกเป็นใบรวม มีใบย่อยออกเรียงกัน เป็นรูปแบบขนนก ลักษณะของใบย่อยเป็นรูปไข่ หรือรูปขอบขนาน ปลายใบเรียวแหลม โคนใบกว้างและมีหูใบ ขนาดของใบกว้างประมาณ 1-2 นิ้ว ยาวประมาณ 3-8 นิ้ว ใต้ท้องใบจะเห็นใบได้ชัด มีประมาณ 14-20 คู่ มีใบย่อยประมาณ
9-10 คู่
- ดอกมะกอกฟาน ดอกออกเป็นช่อ ตามบริเวณง่ามใบ ดอกมีทั้งช่อดอกเพศผู้และเพศเมีย ดอกเพศผู้ยาวประมาณ 12-16 นิ้ว ลักษณะของดอกมีกลีบยาวประมาณ 7 มม. กลีบรองกลีบดอกยาวประมาณ 2 มม. กลีบดอกเรียบเกลี้ยง ตรงกลางดอกมีเกสรเชื่อมติดอยู่กับกลีบดอก
- ผลมะกอกฟาน ช่อออกเป็นช่อ ช่อหนึ่งยาวประมาณ 2-3.5 นิ้ว ลักษณะของผลค่อนข้างกลม ผลกว้างประมาณ 1.7-2 ซม. ยาวประมาณ 4.5-5 ซม. ข้างในผลมีเมล็ด 1-2 เม็ด
ส่วนที่ใช้เป็นยา : เปลือกต้น, ใบ
สรรพคุณ มะกอกฟาน :
- เปลือกลำต้น และใบ รสเฝื่อน ใช้สด นำมาตำให้ละเอียดใช้ทาภายนอกแก้ปวดบวมข้อเนื่องจากไขข้ออักเสบ