รสยา 6 รส
รสยา 6 รส ในคัมภีร์วรโยคสาร ได้กล่าวถึง รสยา 6 รส แก้โรคดังนี้
- มธุระ คือ รสหวาน ชอบกับยาให้เจริญรสธาตุ
- อัมพิระ คือ รสเปรี้ยว ทำให้ดี ลม เสลดอนุโลมตามซึ่งตนและเจริญรสอาหาร บำรุงไฟธาตุกระทำสารพัดที่ดิบให้สุก ถ้าใช้เป็นเกิดคุณ ใช้ไม่เป็นเกิดโทษ
- ลวณะ คือ รสเค็ม เผาโทษเผาเขฬะ ให้เจริญไฟธาตุ
- กฏุกะ คือ รสเผ็ด กระทำให้กำลังน้อย ระงับความเกียจคร้าน ระงับพิษ ไม่ให้เจริญบำรุงไฟธาตุและให้อาหารสุก
- ติตติกะ คือ รสขม เจริญไฟธาตุ แก้ร้อน แก้ระหายน้ำ กระทำให้มูตรและ คูถบริสุทธิ์เจริญรสอาหาร
- กะสาวะ คือ รสฝาด เจริญไฟธาตุ แก้กระหายน้ำ ให้เจริญผิวกายและเนื้อ
คุณสมบัติของยาแต่ละรส ให้แสลงกับโรคต่างๆ มีรายละเอียดดังนี้ คือ
- รสเผ็ด รสขม และรสฝาด ทั้ง 3 รสนี้ ทำให้ ลม กำเริบ
- รสเผ็ด รสเปรี้ยว และรสเค็ม ทั้ง 3 รสนี้ ทำให้ ดี กำเริบ
- รสหวาน รสเปรี้ยว และรสเค็ม ทั้ง 3 รสนี้ ทำให้ เสลด กำเริบ