ชื่อสมุนไพร : รักเร่
ชื่ออื่นๆ : รักแรก, ดาเลีย
ชื่อสามัญ : Dahlia (ตั้งเพื่อเป็นเกียรติแก่ Dr. Andreas Dahl นักพฤกษศาสตร์ชาวสวีเดน ที่มีผลงานการผสมพันธุ์รักเร่ให้เกิดพันธุ์ใหม่ๆขึ้น)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Dahlia pinnata Cav.
ชื่อวงศ์ : COMPOSITAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นรักเร่ เป็นไม้ล้มลุก มีลำต้นตั้งตรง ลำต้นอาจแตกกิ่งเป็นทรงพุ่ม หรือ เป็นต้นเดียวไม่แตกกิ่ง ขนาดลำต้นสูงประมาณ 30-15 เซนติเมตร ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ เปลือกลำต้นทรงกลม มีสีเขียวหรือสีเขียวอมม่วงตามสายพันธุ์ และมีขนปกคลุม แก่นไม้เป็นไม้เนื้ออ่อน เปราะหักง่าย
รากใต้ดินแตกรากที่พองขยายเป็นหัวออกจำนวนมาก บางครั้งเรียกว่า หัวรักเร่ คล้ายหัวมันสำปะหลัง รากนี้ทำหน้าที่สะสมอาหารสำหรับเป็นอาหารแก่ต้นอ่อน ขนาดหัวประมาณ 1.5-5 เซนติเมตร ยาวประมาณ 5-10 เซนติเมตร ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ เปลือกหัวบาง มีสีครีมหรือเหลืองอมขาว และมีรากแขนงแทงออกประปราย ทำหน้าที่หาอาหารให้แก่ลำต้น ส่วนด้านในหัวเป็นเนื้อสีขาว
- ใบรักเร่ ใบออกตรงข้ามกัน เป็นช่อในชั้นเดียวกัน แกนกลางช่อมีปีก ปลายใบแหลม ส่วนขอบใบจักเป็นซี่ฟันแกมฟันเลื่อย ใบย่อยเป็นสีเขียวเข้ม หรือมีขุดแต้มเป็นสีม่วง
- ดอกรักเร่ ดอกเป็นแบบช่อกระจุกแน่น แบบเดียวกับเบญจมาศ ก้านดอกอวบยาวแข็งแรง กลีบดอกแบ่งออกเป็น 2 ตอน กลีบดอกชั้นนอกนี้แผ่กว้างออก หรืออาจจะห่อเป็นหลอดก็ได้แล้วแต่ชนิดของดอก มีเกสรตัวผู้และตัวเมียอยู่ในดอกเดียวกัน กลีบรองดอกด้านในเป็นแผ่นบางๆ เรียงกันเป็นระเบียบติดอยู่กับฐานของดอก ส่วนกลีบรองดอกด้านนอบเล็กกว่าด้านใน ดอกมีหลายสี เช่น สีขาว เหลืองอ่อน เหลืองเข้ม แดง แสด ส้ม ม่วง ออกดอกตลอดปี
- ผลรักเร่ เป็นผลแห้งมีลักษณะเป็นรูปขอบขนาน แบน ผิวผลเกลี้ยง
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ต้น, ราก, หัว
สรรพคุณ รักเร่ :
- ต้น รสหอมเฝื่อน เป็นยาปฏิชีวนะ ฆ่าเชื้อวัณโรค ฝีหนอง(Staphylococcus)
- ราก ,หัว รสหอม ต้มดื่มแก้ไข้ แก้โรคหัวใจ