ชื่อสมุนไพร : ลาน
ชื่ออื่นๆ : ลานใหญ่
ชื่อสามัญ : Fan palm, Lontar palm, Talipot palm
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Corypha Umbraculifera L.
ชื่อวงศ์ : Arecaceae (Palmae)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นลาน เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง 60-90 เซนติเมตร ลานเป็นพืชที่มีช่อดอกที่ใหญ่ที่สุดในโลก มีจำนวนดอกถึง 15 ล้านดอก แต่ละต้นจะออกดอกเพียงครั้งเดียว เมื่ออายุ 20-30 ปี ลำต้นเดี่ยวสูงถึง 25 เมตร เป็นไม้ต้นเดี่ยวไม่แตกหน่อหรือกอ คล้ายตาลแต่ลำต้นสั้น ไม่สูงชะลูดเหมือนตาล
- ใบลาน ใบประกอบรูปพัด เรียงเวียนรอบลำต้น กว้าง 2-3 เมตร แผ่นใบหนา ผิวใบด้านบนสีเขียวมีนวลปกคลุม ปลายใบแยกเป็นแฉกลึก โคนใบ1-2 ใน 6 ส่วนของความยาวใบติดกันเป็นแถบ ขอบใบมีหนาม ก้านใบยาว 3-4 เมตร มีหนามคม
- ดอกลาน สีขาว กลิ่นฉุน ออกเป็นช่อแบบช่อแยกแขนงที่ปลายยอดลำต้น มีทั้งดอกสมบูรณ์เพศและไม่สมบูรณ์เพศอยู่ร่วมต้น ช่อดอกชูตั้งขึ้นยาว 2-3 เมตร มีดอกย่อย 60 ล้านดอกต่อช่อ ออกดอกและติดผลเพียงครั้งเดียวแล้วตาย ต้นต้องมีอายุไม่ต่ำกว่า 30 ปี จึงจะมีดอก ดอกบานเต็มที่กว้าง 3-5 มิลลิเมตร
- ผลลาน ผลสดแบบมีเนื้อเมล็ดเดียว ทรงไข่กลับหรือกลม ขนาด 3.5-4.5 เซนติเมตร ผลแก่สีน้ำตาล เมล็ดกลมสีดำ
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ใบ, ต้น, ราก
สรรพคุณ ลาน :
- ใบลาน รสเย็น เผาไฟปรุงยาดับพิษต่างๆ แก้อักเสบ ฟกบวม
- ต้นลาน รสจืดเย็น แก้พิษต่างๆ แก้พิษตานซาง
- รากลาน รสจืดเย็น ฝนดื่มแก้ร้อนใน ขับเหงื่อ แก้ไข้หวัด