ชื่อสมุนไพร : แตงไทย
ชื่ออื่น : แตงลาย (เหนือ), แตงจิง, แตงกิง (อีสาน), ซกเซรา (เขมร)
ชื่อสามัญ : Muskmelon
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cucumis melo Linn.
ชื่อวงศ์ : CUCURBITACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นแตงไทย เป็นพืชล้มลุก ลำต้นเป็นเถาเลื้อย มีขนอ่อน ปกคลุมตลอดทั้งลำต้นและใบ
- ใบแตงไทย เป็นใบเดี่ยวขนาดใหญ่ ขอบใบหยัก ก้านใบยาว
- ดอกแตงไทย สีเหลือง มีกลีบเลี้ยง 5 กลีบ ผลมีขนาดค่อนข้างใหญ่ รูปร่างกลมยาว ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางผล 12-15 ซม. ยาว 20-25 ซม.
- ผลแตงไทย ผลอ่อนสีเขียวและมีลายสีขาวพาดยาว เมื่อผลแก่เปลือกเปลี่ยนเป็นสีเหลือง ผิวเรียบเป็นมันเนื้อในผลสีเหลืองอ่อนอมเขียว กลิ่นหอม มีเมล็ดรูปแบนรี สีครีมจำนวนมาก
ส่วนที่ใช้เป็นยา : เนื้อผล, ใบและยอดอ่อน, ดอกอ่อน, เมล็ด, ราก
สรรพคุณ แตงไทย :
- เนื้อผล ออกฤทธิ์เป็นยาเย็น ช่วยในการลดไข้ ขับเหงื่อ ขับปัสสาวะ แก้กระหายน้ำ บรรเทาอาการร้อนใน ช่วยให้เจริญอาหาร แก้อาการท้องอืดหรือท้องเฟ้อ และทำให้ระบบการย่อยอาหารทำงานดีขึ้น ขับน้ำนม บำรุงหัวใจและสมอง และยังมีฤทธิ์เป็นยาระบายอ่อนๆ จากธรรมชาติ
- ใบและยอดอ่อน รสจืด สามารถนำมาใช้เป็นยาลดไข้ ลดความร้อนภายในร่างกาย
- ดอกอ่อน ตากแห้ง นำมาต้มน้ำดื่มทำให้อาเจียน แก้ดีซ่าน หรือนำมาบดเป็นผงพ่นแก้แผลในจมูก
- เมล็ด ช่วยย่อยอาหาร ขับปัสสาวะ และแก้ไอ
- ราก ต้มดื่มทำให้อาเจียน และระบายท้อง
คนไทยมักจะนำแตงไทยมารับประทานกันแบบสดๆ หรือรับประทานคู่กับน้ำกะทิเคี่ยวที่หวานหอมชื่นใจ จึงกลายเป็นเมนูของหวานที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ ช่วยทำให้คลายร้อน และสามารถนำมาเป็นสมุนไพรเพื่อบำรุงผิวหน้าได้อีกด้วย
แตงไทยเป็นผักผลสดเช่นเดียวกับแตงกวา แต่คนไทยมักจะนำมารับประทานในฐานะผลไม้ชนิดหนึ่ง ซึ่งมีรสเย็นและมีวิตามินเอสูงมาก อุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระที่เรียกว่า “เบต้าแคโรทีน” จึงช่วยบำรุงสายตาได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ในผลแก่ยังมีวิตามินซีสูงอีกด้วย โดยจะช่วยกระตุ้นการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น บำรุงผิวพรรณ
แหล่งข้อมูลอ้างอิง :
- วุฒิ วุฒิธรรมเวช. (2540). สารานุกรมสมุนไพร. โอเดียนสโตร์ : กรุงเทพมหานคร.