ชื่อสมุนไพร : โทงเทง
ชื่ออื่นๆ : ต้อมต๊อก, บาตอมต๊อก (เชียงใหม่), ตะเงหลั่งเช้า (จีน), ปุงปิง (ปัตตานี), ปิงเป้ง (หนองคาย)
ชื่อสามัญ : Hogweed, Ground Cherry
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Physalis angulata L.
ชื่อวงศ์ : SOLANACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นโทงเทง เป็นไม้ล้มลุกขนาดเล็ก ลำต้นอวบน้ำเปลือกเกลี้ยงสีเขียว โคนสีม่วงแดงและสีค่อย ๆ จางลงเป็นสีเขียวใสเป็นเหลี่ยม ยอดเป็นสีเขียวอ่อน ลำต้นสูงประมาณ 25 – 50 เซนติเมตร สูงเต็มที่ 120 เซนติเมตร แตกกิ่งก้านสาขา
- ใบโทงเทง เป็นใบเดี่ยวสีเขียวเรียงสลับออกตามข้อ ๆ ละใบ มีก้านยาว 2 – 3 เซนติเมตร ลักษณะใบคล้ายใบพริก รูปหอกป้าน ปลายแหลมและขอบใบเรียบ ใบกว้าง 3 – 4 เซนติเมตร ยาว 4 – 7 เซนติเมตร มีเส้นแขนงใบ 5 – 7 คู่
- ดอกโทงเทง ออกระหว่างก้านใบกับลำต้น ดอกเล็กคล้ายดอกพริก แต่กลีบดอกสั้นและแข็งกว่า ดอกตูมทรงรีปลายแหลม เวลาบานเป็นรูปแตร มีเส้นผ่าศูนย์กลาง 1.5 – 2 เซนติเมตร กลีบดอกชั้นในมีสีเหลืองอ่อน กลีบดอกชั้นนอกหรือกลีบเลี้ยงมีสีเขียวอ่อน จำนวน 5 กลีบ ซึ่งจะเจริญเติบโตขยายตัวหุ้มผลภายในไว้หลวม ๆ ทำให้ดูเสมือนว่าผลพอง ออกดอกตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์เรื่อยไปจนถึงเดือนพฤศจิกายน
- ผลโทงเทง ผลโทงเทงมีกลีบดอกชั้นนอกหุ้มเหมือนโคมจีนสีเขียวอ่อนมีลายสีม่วง ผลภายในมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 1-2 เซนติเมตร ผลกลมใสมีสีเขียวอ่อน และเมื่อสุกกลายเป็นสีเหลือง
- เมล็ดโทงเทง ในผลมีเมล็ดขนาดเล็กมีจำนวนมาก รูปกลมแบน เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 0.2 – 0.3 มิลลิเมตร มีเมือกหุ้มคล้ายมะเขือเทศจำนวนมาก
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ทั้งต้น, ราก, เยื่อหุ้มผลแห้ง
สรรพคุณ โทงเทง :
- ราก ขับพยาธิ รักษาโรคเบาหวาน
- เยื่อหุ้มผล ยารักษาแผลในปาก เจ็บคอ
- ทั้งต้น รสขมเฝื่อนเย็น รักษาโรคดีซ่าน อาการไอและหืดเรื้อรัง บรรเทาอาการแผลมีหนอง แก้เจ็บคอแก้ร้อนในกระหายน้ำ
- ผล รสเปรี้ยวเย็น แก้ต่อมน้ำลายอักเสบ แก้ฝีในคอ แก้อักเสบในคอ แก้ร้อนในกระหายน้ำ ตำพอกแก้ปวดบวม