ข้าวเย็นใต้ (หัวฆ้อนกระแต)

• ข้าวเย็นใต้ เป็นไม้พุ่ม สูง 1-1.5 เมตร กิ่งมีขนสั้น สีขาวอมน้ำตาลหนาแน่น
  
  
  
• ใบข้าวเย็นใต้ ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปขอบขนานถึงรูปใบหอก ยาว 10-18 เซนติเมตร กว้าง 3-7 เซนติเมตร ปลายใบมน โคนใบรูปลิ่ม ขอบใบจักฟันเลื่อย ผิวใบด้านบนมีขนสั้นสีขาวอมน้ำตาลกระจายทั่วแผ่นใบ ด้านบนมีต่อมขนาดเล็กสีเหลือง และขนสั้นขึ้นบริเวณเส้นใบ ก้านใบ สั้นมาก
  
  
  
• ดอกข้าวเย็นใต้ ช่อดอก แบบช่อแยกแขนง ออกที่ปลายยอด กลีบเลี้ยง รูปถ้วย ยาว 2.3-2.6 มิลลิเมตร หลอดกลีบดอก ยาว 1.4-1.5 มิลลิเมตร แฉกกลีบเลี้ยง มี 5 แฉก ขนาดใกล้เคียงกัน รูปไข่ ปลายมน ขอบเรียบมีขนสั้น ผิวด้านนอกมีขนสั้นและต่อมสีเหลืองขนาดเล็ก ด้านในมีต่อมสีเหลืองขนาดเล็กหนาแน่น กลีบดอก สีเหลืองอ่อน แฉกกลีบดอก มี 4 แฉก รูปกึ่งปากเปิด ผิวด้านนอกมีขนสั้นทั่วไป ด้านในเกือบเกลี้ยง หรือมีขนสั้นขนาดเล็ก เกสรเพศผู้ มี 4 อัน ขนาดใกล้เคียงกัน ติดบนกลีบดอกสลับกับแฉกกลีบดอกที่ระดับเดียวกัน อับเรณู 2 เซลล์ รูปไข่แกมรี ยาว 0.4-0.5 มิลลิเมตร กว้าง 0.15-0.2 มิลลิเมตร แตกตามยาว เกสรเพศเมีย มีรังไข่รูปกลม มีรอยเว้าตื้น ผิวเกลี้ยง
  
  
  
• ผลข้าวเย็นใต้ ผลย่อย รูปไข่ ยาว 3.5-4 มิลลิเมตร กว้าง 4-4.5 มิลลิเมตร
  
  
  

• ราก ต้มน้ำดื่ม แก้ไข้ หรือเข้ายาแก้อัมพฤกษ์ อัมพาต  
  รากผสมลำต้นและใบทองพันชั่ง หัวข้าวเย็นเหนือ ลำต้นหรือรากเถาวัลย์ยั้ง ลำต้นข่อยน้ำ และลำต้นหรือรากขันทองพยาบาท ต้มน้ำดื่ม แก้มะเร็ง