ชื่ออื่น ๆ : ผักอ้วนหมู, เครือเขาหมู(ภาคเหนือ), กระทงหมาบ้า, กะทุงหมาบ้า, คันชุน, สุนัขบ้า(ภาคกลาง), มวนหูกวาง(เพชรบุรี), เถาวัน(ปักษ์ใต้), กระทุ้งหมาบ้า
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Dregea volubilis (L.f.) Hook f.
ชื่อวงศ์ : ASCLEPIADACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นกระทุงหมาบ้า เป็นพรรณไม้เลื้อย มีลำต้นเป็นเถากลม เนื้อแข็ง เปลือกมีสีน้ำตาลอ่อน ลำต้นเถาพาดพันตามต้นไม้ใหญ่
- ใบกระทุงหมาบ้า เป็นใบเดี่ยว ใบมีลักษณะเป็นรูปไข่ ปลายใบยาวเรียวโคนใบมน หรือเว้า ขนาดของใบกวางประมาณ 1.5-4 นิ้ว ยาวประมาณ 2.5-4.5 นิ้ว เนื้อผิวใบค่อนข้างหนาหลังใบมีสีเขียวเข้ม ใต้ท้องใบมีสีเขียวอ่อนกว่า ก้านใบยาว 1.5-2.5 นิ้ว
- ดอกกระทุงหมาบ้า ออกเป็นช่อตามบริเวณง่ามใบ ลักษณะของดอกเป็นดอกที่มีขนาดเล็ก มีกลีบดอกและกลีบรองกลีบดอกอย่างละ 5 กลีบ กลีบดอกยาวประมาณ 2 มิลลิเมตร โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นท่อ ส่วนปลายกลีบก็จะแยกออกกันเป็นแฉกรูปเหลี่ยม ดอกเมื่อบานเต็มที่มีขนาดกว้างประมาณ 1.5 เซนติเมตร
- ผลกระทุงหมาบ้า มีลักษณะเป็นฝัก มีความกว้างประมาณ 16-30 มิลลิเมตร ยาวประมาณ 7.5-10 เซนติเมตร เปลือกฝักมีสีเหลือง ข้างในฝักมีเมล็ด เป็นรูปรีกว้าง ยาวราว 1.2 เซนติเมตร
ส่วนที่ใช้เป็นยา : เถา, ใบ, ผล, ราก, เถา
สรรพคุณ กระทงหมาบ้า :
- เถา แก้โรคตา แก้หวัด ทำให้จาม พิษงูกัด
- ใบ แก้แผลที่ถูกน้ำร้อนลวก แก้บวม แก้ฝี วิธีใช้โดยการนำใบสด มาตำให้ละเอียดแล้ใช้ทา
- ราก ทำให้อาเจียน ขับพิษร้อน กระทุ้งพิษ พิษฝี พิษไข้หัว ไข้กาฬ แก้ปัสสาวะพิการ แก้พิษน้ำดีกำเริบ ช่วยให้นอนหลับ
- ผล เป็นยารักษาโรคให้สัตว์ เถา เป็นยาเย็นขับปัสสาวะ