แสลงใจ

• ต้นแสลงใจ จัดเป็นไม้ยืนต้น ผลัดใบ สูง 5-25 เมตร เปลือกลำต้น เรียบสีเทา และมักมีประสีเหลือง เรือนยอดเป็นพุ่มกลมทึบ ลำต้น และกิ่งมักคดงอ กิ่งอ่อนเกลี้ยง เหนียวปลายกิ่งมักมีติ่งหนาม
  
• ใบแสลงใจ เป็นใบเดี่ยวเรียงตรงข้าม ผิวมันเรียบ สีเขียวเข้ม รูปไข่ รูปรี ค่อนข้างกว้างหรือกลม กว้าง 8-10 เซนติเมตร ยาว 10-14 เซนติเมตร ปลายใบมนหรือเรียวแหลม ปลายสุดมักจะมีติ่งหนาม โคนใบแหลม กลม หรือเว้ารูปหัวใจเล็กน้อย มีเส้นใบตามยาวคมชัด 3-5 เส้น เส้นกลางใบด้านบนแบน หรือเป็นร่องตื้นๆด้านล่างนูน เกลี้ยง หรือมีขนประปรายตามเส้นใบ ก้านใบยาว 5-17 มิลลิเมตร
  
• ดอกแสลงใจ เป็นช่อออกที่ซอกใบแบบกระจุกแยกแขนง ตามยอดหรือปลายกิ่ง ช่อยาว 3-5.5 เซนติเมตร มีดอกจำนวนมาก มีขนก้านช่อยาว 1-3 เซนติเมตร กลีบดอกสีเหลืองแกมเขียว ถึงขาว ก้านดอกยาวไม่เกิน 2.5 มิลลิเมตร กลีบเลี้ยง 5 กลีบ รูปไข่แคบถึงรูปใบหอก ยาว 1.5-2.2 มิลลิเมตร ด้านนอกมีขนถึงเกลี้ยง ด้านในเกลี้ยง กลีบดอกสีเขียวถึงขาว ยาว 9.4-13.6 มิลลิเมตร โคนติดกันเป็นหลอด ปลายแยก 5 แฉก หลอดยาวกว่าแฉก 3 เท่า ด้านนอกเกลี้ยง หรือมีตุ่มเล็กๆด้านใน บริเวณด้านล่างของหลอดมีขนแบบขนแกะ แฉกมีตุ่มหนาแน่น หนาที่ปลายแฉก เกสรเพศผู้ 5 อัน ไม่มีก้าน ติดอยู่ภายในหลอดดอก อับเรณูรูปขอบขนาน ยาว 1.5-2 มิลลิเมตร เกลี้ยง ปลายมนหรือมีติ่งแหลม เกสรเพศเมียยาว 8-13 มิลลิเมตร เกลี้ยง ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่ม
  
• ผลแสลงใจ ผลสด รูปทรงกลม ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 5-8 เซนติเมตร ขนาดใหญ่กว่าพญามูลเหล็ก เปลือกหนา สาก เมื่อสุกสีส้มถึงแดง ไม่แตก เมล็ดกลมแบนคล้ายกระดุม มี 4-15 เมล็ด ยาว 1.5-2.2 เซนติเมตร หนา 5-15 มิลลิเมตร ผิวมีขนสีอมเหลือง เมล็ดมีพิษเมาเบื่อ ทำให้ตายได้ พบตามป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ ป่าดงดิบแล้ง และป่าหญ้าที่ค่อนข้างแห้ง
  

• เมล็ด มีรสเมาเบื่อขมเล็กน้อย ตัดไข้ตัดพิษกระษัยเจริญอาหารเมล็ดมี Alkaloid  เรียกว่า Strychnine เป็นยาบำรุงหัวใจให้เต้นแรงและบำรุงประสาทอย่างแรง ยาที่เบื่อสุนัขให้ผงอัลคาลอยด์ของสตริกนิน 1 เกรน เบื่อสุนัขได้ 1 ตัว ก่อนตายมีอาการชักกะตุกจนตาย ภายใน 1-3 ชั่วโมง (**ฆ่าสัตว์ตัดชีวิตถือเป็นบาป ไม่ควรทำ)
• ใบ  ตำกับสุรา พอกปิดแผลเรื้อรัง เน่าเปื่อยได้ดี แก้โรคไตพิการ
• ราก รับประทานแก้ท้องขึ้น
• เปลือกต้น รสเมาเบื่อ แก้พิษสัตว์กัดต่อย พิษงูกัด ฝนกับสุราปิดแผล และรับประทานแก้พิษงู ในกรณีแก้อักเสบจากงูพิษกัด อาจใช้สมุนไพรก่อนแล้วรีบนำส่งโรงพยาบาล ผสมกับรำให้ม้ากิน ขับพยาธิตัวตืด เปลือกต้นผสมกับผลปอพราน และเหง้าดองดึงคลุกให้สุนัขกินเป็นยาเบื่อ

ข้อมูลเพิ่มเติม : 

รูปแบบและขนาดวิธีใช้แสลงใจ

• ใช้แก้ไข้ บำรุงร่างกาย แก้พิษภายใน แก้ปวดเมื่อย โดยใช้เปลือกต้น หรือ แก่นมาต้มกับน้ำดื่ม
• ใช้แก้ท้องขึ้น ช่วยระบาย แก้ไข้มาลาเรีย โดยใช้รากมาต้มกันน้ำดื่ม
• ใช้แก้อัมพาต แก้ไข้ บำรุงหัวใจให้เต้นแรง บำรุงธาตุ บำรุงประสาท ขับปัสสาวะ แก้กษัย แก้เหน็บชา แก้ลมพานไส้ แก้ปวดเมื่อย ขับพยาธิ แก้ริดสีดวงทวาร โดยใช้เมล็ด หรือ โกฐกะกลิ้งมาเข้าเครื่องยา

แต่ทั้งนี้ทุกส่วนของแสลงใจมีความเป็นพิษมาก การเตรียมยาควรเตรียมโดยผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น ส่วนทิงเจอร์นักสะวอมมิกา (Tincture Nux vomica) ซึ่งเป็นยาน้ำสีเหลืองทำจากเมล็ดของต้นแสลงใจ ใช้รับประทานครั้งละ 5-15 หยด เพื่อให้ได้สรรพคุณ เป็นยาบำรุงประสาท ทำให้กระเพาะ และลำไส้ขย้อนอาหาร และขับน้ำไฟธาตุ แก้โรคอัมพาต เส้นตาย และเนื้อชาไม่รู้สึก

• ใช้เป็นยาบำรุงความกำหนัด บำรุงธาตุ เป็นยาระบายอย่างอ่อน และตามตำรายาจีนใช้โกฐกะกลิ้งที่ผ่านการสะตุโดยคั่วกับทรายร้อนจนพองกรอบ บดเป็นผงละเอียด ในขนาด 300-600 มิลลิกรัม ใช้แก้โรครูมาตอยด์ ชา และอัมพาต

นอกจากนี้ในปัจจุบันคณะกรรมการอาหาร และยากำหนดให้ใช้โกฐกะกลิ้งในตำรับยาแผนโบราณได้ในขนาดไม่เกินครั้งละ 60 มิลลิกรัม (ยกเว้นในกรณีที่เป็นยาใช้ภายนอก)