ชื่อสมุนไพร : ยี่โถ
ชื่ออื่น ๆ : อินโถ(พายัพ), ยี่โถจีน(ไทย)
ชื่อสามัญ : Ceylon tree, South sea rose, Oleander
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Nerium oleander L.
ชื่อวงศ์ : APOCYNACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นยี่โถ เป็นพรรณไม้พุ่มชนิดหนึ่ง สูง 2-3 เมตร ผิวเกลี้ยง เปลือกสีเทา มักแตกออกเป็นกลุ่มเหมือนกิ่งพุ่งขึ้นไปสุดยอด แตกกิ่งก้านสาขาไม่มากนัก ที่ลำต้นจะมียางสีขาวคล้ายน้ำนม
- ใบยี่โถ เป็นไม้ใบเดี่ยว ลักษณะของใบเป็นรูปหอก ปลายแหลมและโคนใบสอบ ของเรียบไม่มีจัก มีสีเขียวเข้ม ขนาดของใบกว้างประมาณ 1.5-2 ซม. ยาว 8-14 ซม.
- ดอกยี่โถ ออกเป็นช่อแบบช่อเชิงหลั่น ตามปลายกิ่ง ประมาณ 20-30 ดอก หลายสีเช่น ดอกสีแดง ดอก
สีชมพู ดอกสีขาว ดอกสีเหลืองอ่อน มีทั้งชนิดดอกลาและดอกซ้อน กลีบเลี้ยงสีน้ำตาลแดงปลาบแหลม หุ้มโคนกลีบดอกที่รวมกันเป็นหลอด และแยกออกที่ปลายกลีบ 5 แฉก ภายในดอกมีเส้นเล็กๆ โผล่พ้นออกมาจากปากหลอด เกสรเพศผู้เป็นเส้นสีขาว
- ผลยี่โถ เป็นฝักคู่ และเมื่อแก่จัดจะแตกออกเห็นเมล็ดที่อยู่ภายในผลได้ชัด ซึงเมล็ดนี้จะมีขนละเอียดเป็นมันคล้ายเส้นไหมปกคลุมอยู่ และเมล็ดนี้สามารถลอยตามลมกระจายพันธุ์ได้
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ผล, ดอก, ใบ, เปลือก, ราก
สรรพคุณ ยี่โถ :
- ผล รสเฝื่อนเมา ขับปัสสาวะ
- ดอก รสขมเฝื่อน แก้อักเสบ แก้ปวดศีรษะ
- ใบ ใช้เป็นยารักษาโรคหัวใจ ขับชีพจรให้เต้นเร็ว (มีความเป็นพิษสูงต้องใช้ด้วยความระมัดระวัง) ถ้าใช้ใบยี่โถเกินขนาดจะเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้ และถ้าใช้ในขนาดที่พอเหมาะจะมีฤทธิ์เป็นยาบำรุงหัวใจ
- เปลือกต้น, ใบ รสขมเฝื่อนเมา ทำผสมน้ำมัน ทาแก้แผลพุพอง
- น้ำมันจากเปลือก และราก ทาแก้โรคผิวหนัง แก้กลากเกลื้อน
- นอกจากนี้ยังใช้เป็นยาฆ่าแมลง และยาเบื่อหนูได้