เกล็ดปลา

ชื่อสมุนไพร : เกล็ดปลา
ชื่ออื่นๆ : หูปลาข่อ, ต้นเบาหวาน, แมะยาเงาะ, บาตูการัง
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Aerva lanata (l.) juss. ex schult
ชื่อวงศ์ : AMARANTHACEAE

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :

ส่วนที่ใช้เป็นยา : ทั้งต้น

สรรพคุณ เกล็ดปลา :

ในสมัยก่อนนิยมนำมากินสดๆ เป็นผักกับข้าว และจัดใส่สำรับกินร่วมกับหมาก เป็นต้นไม้ที่พบทั่วไปในประเทศไทย แต่พบมากทางภาคใต้ และพบทั่วไปในอินเดียและศรีลังกา ทั้งไทย อินเดีย ศรีลังกา ใช้ใบเป็นอาหาร นิยมเอายอดอ่อนใส่ในแกง ส่วนการใช้เป็นยานั้นสมุนไพรต้นนี้ปรากฏอยู่ในตำราทางอายุรเวท แต่ในประเทศไทยเห็นจะมีแต่ใน 3 จังหวัดภาคใต้เท่านั้นที่รู้จักใช้

ตำรับยา

• ยาแก้ปัสสาวะขัด ปัสสาวะกะปริดกะปรอย ขับปัสสาวะ ขับนิ่ว ขับนิ่วในไต ลดเบาหวาน (แม่หมอมือลอ มะแซ และแม่หมอซารีเปาะ แวกาจิ) : 
  นำใบเพสลาดประมาณ 7-10 ใบต่อครั้ง มาเคี้ยวรับประทานสดหรือรับประทานร่วมกับหมาก วันละ 2-3 เวลา ก่อนอาหาร หรือขณะท้องว่าง แล้วดื่มน้ำต้มสุก (ที่ทิ้งไว้ให้อุ่นแล้ว) ตามมากๆ หรือ นำใบมาตากให้แห้ง แล้วนำมาคั่วให้หอม จากนั้นนำมาชงใส่ในน้ำร้อนดื่มอุ่นๆ เป็นชา สัดส่วนสมุนไพร 1 ช้อนชา ต่อน้ำ 1 แก้วชา ดื่มวันละ 3 เวลา ก่อนอาหาร (ผงสมุนไพรที่คั่วเรียบร้อยแล้วควรเก็บในที่แห้งและมิดชิด)
• ยาลดเบาหวาน ขับนิ่ว ขับปัสสาวะ (แม่หมอแมะหะโล๊ะ มะแซ และแม่หมอเยาะ มะแซ) : 
  นำรากหรือทั้งต้นที่ได้ทำการตากจนแห้งแล้วประมาณ 1 กำมือต่อน้ำ 1 ลิตร มาต้มให้เดือด แล้วนำมาดื่มอุ่นๆ ครั้งละ 1 แก้วชา วันละ 3 เวลา เช้า เที่ยง และเย็น ก่อนอาหาร
• ยาขับนิ่วในไต : 
  น้ำคั้นจากใบ 2 ช้อนชา วันละ 2 ครั้ง
• ยาแก้ไข้ตัวเหลือง (แม่หมอมือลอ มะแซ และแม่หมอนิปะห์ นิเฮง) : 
  นำรากสดประมาณ 1 กำมือ มาตำให้ละเอียด แล้วนำมาคั้นผสมน้ำต้มสุกเล็กน้อยให้ได้ประมาณ 1/2 แก้วชา นำมาดื่มวันละ 3 เวลา เช้า เที่ยง และเย็น ก่อนอาหาร จนกว่าอาการจะหายเป็นปกติ (ควรนำมากรองก่อนดื่มทุกครั้ง)