สาลี่ เป็นพืชที่จัดอยู่ในสกุล Pyrus เช่นเดียวกับแพร์ โดยแพร์จะแบ่งออกเป็น 2 ชนิด ได้แก่ แพร์ยุูโรป เปลือกสีเขียวเนื้อนุ่มและแพร์เอเชียซึ่งก็คือสาลี่นี่เอง สาลี่มีเปลือกสีเหลือง เนื้อกรอบ ขณะที่แพร์จะมีเนื้อนิ่มกว่า และทรงผลมีลักษณะโค้งเว้ามากกว่า ส่วนสาลี่จะทรงผลค่อนข้างกลมมีเนื้อกรอบ สีขาว มีกลิ่นหอม รสชาติหวานฉ่ำ สาลี่มีหลากหลายพันธุ์ เช่น สาลี่เป็ด สาลี่น้ำผึ้ง สาลี่หิมะ สาลี่หอม
สาลี่ : Asian Pear
ชื่อสามัญ : Chinese Pear,Oriental pear,Nashi pear
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Pyrus pyrifolia
อยู่ในวงค์ : Rosaceae
สาลี่เป็นแหล่งที่ดีของเส้นใยอาหารที่จำเป็นต่อระบบขับถ่ายแก้อาการท้องผูก ลดความเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ จึงควรกินสาลี่ทั้งเปลือกเพื่อให้ได้รับประโยชน์สูงสุด น้ำตาลธรรมชาติในสาลี่จะช่วยให้ร่างกายได้รับพลังงาน โดยเนื้อสาลี่ 100 กรัม ให้พลังงาน 61 แคลอรี่ แต่ประกอบด้วยน้ำปริมาณค่อนข้างมากถึง 82.3 เปอร์เซ็นต์ ผู้ป่วยโรคไตที่ต้องจำกัดปริมาณน้ำควรระวังการกินสาลี่
วิตามินซีในสาลี่สำคัญต่อผิวหนัง กระดูก รวมถึงเหงือกและฟัน และยังช่วยให้ร่างกายดูดซึมเหล็กได้ดีขึ้นด้วย สาลี่ยังมีโพแทสเซียม ซึ่งมีบทบาทต่อการทำงานของระบบประสาทและกล้ามเนื้อ ทองแดงที่เป็นส่วนประกอบของเอนไซม์หลายชนิดในร่างกาย นอกจากนี้การกินสาลี่ยังช่วยให้ร่างกายได้รับวิตามินบี แคลเซียม ฟอสฟอรัส และแมกนีเซียมอีกอย่างละเล็กน้อยด้วย
ด้านสรรพคุณทางยาของสาลี่ก็คือ มีฤทธิ์เย็น ช่วยลดอุณหภูมิในร่างกาย แก้ร้อนใน บรรเทาอาการไอ กระตุ้นการย่อยอาหาร และบำรุงร่างกาย ตามตำรับยาจีนให้คั้นน้ำสาลีดื่มทุกวัน ป้องกันหวัด ลดเสมหะ และช่วยลดอาการไอ สำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวาน ให้นำเนื้อสาลี่หอมหรือสาลี่หิมะที่ปอกเปลือกแล้ว 5 ผล มาปั่นผสมกับน้ำผึ้ง 250 กรัม แล้วตั้งไฟเคี่ยวจนข้น กินแล้วดื่มน้ำตามทุกวัน จะช่วยให้ผู้ป่วยอาการดีขึ้น
การเลือกซื้อสาลี่ควรเลือกผลที่ไม่มีรายช้ำหรือถลอก มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ และยังมีขั้นผลติดอยู่ หากไม่อยากให้เนื้อสาลี่ที่หั่นแล้วเปลี่ยนเป็นสีคล้ำ ให้แช่ในน้ำเกลือหรือน้ำเย็นจัดสักครู่ ก็จะได้สาลี่เนื้อกรอบ หอมหวานฉ่ำ เปี่ยมด้วยคุณค่าทางอาหาร สมกับที่ตำราอาหารจีนยกให้สาลี่เป็น “สุดยอดแห่งผลไม้”
ลักษณะของสาลี่
- ลำต้น เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง มีทรงพุ่มขนาดกลาง แตกกิ่งก้านเป็นพุ่ม ลำต้นมีลักษณะกลมๆ เนื้อไม้แข็งเหนียว มีสีน้ำตาล
- ราก เป็นระบบรากแก้ว มีลักษณะกลมๆ แทงลงในดิน มีรากแขนงและรากฝอยเล็กๆ ออกตามแนวราบ มีสีน้ำตาล
- ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ มีลักษณะรูปไข่ ยาวรี ผิวใบเรียบ ขอบใบเรียบ มีก้านใบยาว ใบมีสีเขียว
- ดอก ออกเป็นช่อ มีดอกย่อย อยู่เป็นกระจุก มีลักษณะมีห้ากลีบ กลีบดอกมีสีขาว มีเกสรเป็นเส้นยาวสีเหลือง มีก้านดอกยาว ดอกออกซอกใบและปลายกิ่ง
- ผล เป็นผลเดี่ยว มีลักษณะทรงกลมแป้น คล้ายผลแอปเปิ้ล ผิวเปลือกบางผิวเรียบ มีแกนกลางแข็ง ผลดิบสีเขียว ผลสุกจะมีสีเหลือง สีเขียว สีแดงอมส้ม สีน้ำตาล ตามสายพันธุ์ มีเนื้อนุ่มฉ่ำน้ำ สีขาวนวล มีรสชาติหวานกรอบ มีกลิ่นหอม
- เมล็ด มีเมล็ดอยู่ในแกนกลางผล มีลักษณะทรงแบนรี เมล็ดแข็ง มีสีน้ำตาลเข้ม หรือสีดำ
