ระกำ เป็นพืชในสกุลเดียวกับสละ มีลักษณะผลคล้ายกันมาก แต่หากสังเกตให้ดีจะเห็นว่าผลระกำอ้วนป้อมกว่า และเมื่อสุกเปลือกจะเป็นสีแดงสดใสกว่าสละ หลังจากต้นระกำติดผลแล้ว ชาวสวนต้องใช้เชือกผูกโยงทลายที่อยู่ใกล้พื้นดินไว้กับลำต้น เพื่อไม่ให้ผลสกปรกจนเกิดการเน่าเสียและเป็นการป้องกันมดหรือปลวกด้วย ผลระกำต้องใช้เวลานาน 7-9 เดือนในการเจริญเติบโต อีกทั้งตามลำต้นมีหนามแหลมอยู่เป็นจำนวนมาก กว่าชาวสวนจะได้ผลผลิตระกำมาจึงต้องลำบากไม่น้อย
ระกำ
ชื่ออื่น ๆ : สะละ, สะลัก (มลายู), สละ(ไทย), ซาเลา(มลายู-นรา), ระกำกอก, กำ(ใต้)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Salacca wallichiana Mart.
ชื่อวงศ์ : ARECACEAE
ภายใต้เปลือกผลที่เต็มไปด้วยหนามอันแหลมคมของระกำ มีเนื้อนุ่มๆ ที่แม้ว่าเมล็ดจะใหญ่และเนื้อบางกว่าสละ แต่ความหอมไม่เหมือนใคร รวมถึงรสเปรี้ยวอมหวาน ก็ทำให้ระกำยังคงเป็นที่นิยมอยู่ จังหวัดที่ปลูกระกำกันมากและขึ้นชื่อว่าระกำมีรสชาติหวานอร่อยกว่าระกำอื่นๆ ก็คือจังหวัดตราด ฤดูเก็บเกี่ยวผลผลิตของระกำก็คือช่วงเดือนพฤษภาคมถึงมิถุนายน ผลระกำที่ยังไม่สุกจะมีรสเปรี้ยวฝาด สามารถนำไปใช้ปรุงอาหารคาว เพื่อเพิ่มรสชาติได้หลากหลายเมนู เช่น ต้มยำไก่ใส่ระกำ แกงคั่วหมูระกำ ปลาทูต้มระกำ น้ำพริกระกำ บางครั้งอาจใช้แทนมะนาวหรือมะขามเปียกก็ยังได้
ระกำมีคาร์โบไฮเดรตจากน้ำตาลผลไม้ ให้พลังงานแก่ร่างกายและวิตามินแร่ธาตุต่างๆ หลากหลายชนิด เช่น สารต้านอนุมูลอิสระอย่างวิตามินซี สารที่มีส่วนในการควบคุมระดับของเหลวในเซลล์อย่างโพแทสเซียม รวมถึงมีแคลเซียมและฟอสฟอรัสที่สำคัญต่อกระดูกและฟันด้วย ระกำยังมีสรรพคุณช่วยย่อยอาหาร เป็นยาระบายอ่อนๆ ขับเสมหะ และแก้อาการไอได้อีกด้วย
ลักษณะของระกำ :
- ต้นระกำ เป็นพรรณไม้ปาล์มชนิดหนึ่ง ที่แตกหน่อออกมาเป็นกอ มีลำต้นอยู่ใต้ดิน นอกจากต้นทีแก่ ๆ เท่านั้นจะมีลำต้นสูงขึ้นมาเหนือผิวดิน และโดยทั่วไปแล้วจะสูงไม่เกิน 2 เมตรตามลำต้น และกิ่งก้านจะเต็มไปด้วยหนามยาว และแข็งปกคลุม รากมีระบบเป็นรากฝอยขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1-2 เซนติเมตร แทงออกจากบริเวณเหง้าจำนวนมาก และมีความยาวหลายเมตร
- ใบระกำ จะแตกใบออกเป็นกอใหญ่ เป็นสีเขียวแก่ ทางใบนั้นจะยาวมีลักษณะคล้ายกับใบขนนก ก้านใบจะมีแต่หนาม ใบนั้นจะออกเป็นช่อ ๆ ใบย่อยจะเรียกกันตามก้านช่อ ซึ่งใบย่อยนี้จะมีความยาวประมาณ 2 ฟุต และกว้างประมาณ 2 นิ้ว มีใบดกมาก
- ดอกระกำ เป็นดอกสมบูรณ์เพศ คือเพศผู้กับเพศเมีย จะไม่อยู่ในดอกเดียวกัน แตกดอกตรงระหว่างโคนก้านใบ
- ผลระกำ ผลมีลักษณะเป็นรูปไข่ ยาวประมาณ 1.5 นิ้ว ปกคลุมด้วยเปลือกแข็งหยาบสีน้ำตาลเข้มเกือบดำ แต่บาง มีเกล็ดเล็กๆเรียงซ้อนกันปกคลุมทั่วผล เมื่อสุกจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลอ่อน สีส้มหรือสีแดง ด้านในประกอบด้วยเนื้อผลอ่อนนุ่ม เป็นกลีบหุ้มผล 1-3 กลีบ เนื้อที่ดิบมีรสฝาด และเปรี้ยว เมื่อสุกมีรสหวานอมเปรี้ยว เนื้อนุ่ม บาง ฉ่ำน้ำ และมีกลิ่นหอม มีเมล็ดด้านในประมาณ 1-3 เมล็ด เมล็ดค่อนข้างใหญ่
- เปลือกผลระกำ จะเป็นเกล็ด ผลทีอ่อนจะมีสีน้ำตาล พอผลแก่หรือสุกก็จะเป็นสีแดงสด ใช้กินได้ ผลจะมีรสเปรี้ยวบ้าง หวานบ้างแล้วแต่พรรณนั้น
