มะนาว
ชื่อท้องถิ่น : ส้มมะนาว , มะลิว (เชียงใหม่)
ลักษณะของพืช : เป็นไม้พุ่ม หรือไม้ยืนต้นขนาดเล็ก มีหนามตามต้น ก้านใบสั้น ตัวใบรูปร่างกลมรี สีเขียว ขอบใบหยักเล็กน้อย ปลายและโคนใบมน ขยี้ใบดมดู มีกลิ่นหอม ดอกเล็กสีขาวอมเหลือง มีกลิ่นหอมอ่อนๆ ผลกลมเปลือกบางเรียบ น้ำมาก รสเปรี้ยวจัด เปลือกผลมีน้ำกลิ่นหอม รสขม
- ส่วนที่ใช้เป็นยา เปลือกและน้ำของลูกมานาว
- ช่วงเวลาที่เก็บเป็นยา ช่วงผลสุก
- รสและสรรพคุณยาไทย เปลือกผล รสขม ช่วยขับลม น้ำมะยาวรสเปรี้ยวจัดเป็นยาขับเสมหะ เมื่อก่อนตามชนบทเมื่อเด็กหกล้มหัวโน จะใช้น้ำมะนาวผสมกับดินสอพอง โปะบริเวณที่ หัวโน จะทำให้เย็นและยุบลง
วิธีใช้ เปลือกมะนาวและน้ำมะนาวใช้เป็นยาได้ โดยมีรายละเอียดการใช้ดังนี้
- เปลือกมะนาว รักษาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และแน่นจุกเสียด ให้นำเอาเปลือกของผลสด ประมาณครึ่งผล คลึง หรือทุบเล็กน้อยพอให้น้ำมันออก ชงน้ำร้อนดื่มเวลามีอาการ
สารสำคัญและฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา ผิวเปลือกของมะนาวมีน้ำมันหอมระเหย มีฤทธิ์ขับลม แก้ท้องอืด เฟ้อ
