พืชจำพวกหญ้า ได้แก่ พรรณไม้ที่เป็นกอ เป็นเถา หรือเป็นต้นก็มี มีทั้งเกิดอยู่บนบก ในน้ำ เกิดขึ้นบนเนินผา กำแพงโบสถ์และบนเจดีย์เก่า ๆ นำมาใช้เป็นอาหารสัตว์ และปรุงเป็นยาได้ ดังตัวอย่างต่อไปนี้
กกลังกา (กกขนาก) พวกหญ้าต้นกลม หรือสามเหลี่ยมมน
- ต้น รสจืดเย็นขมน้อย สรรพคุณ ขับน้ำดีได้ตกลงลำไส้
- ใบ รสเย็นเบื่อ สรรพคุณ ฆ่าพยาธิ
- ดอก รสฝาดเย็น สรรพคุณ แก้แผลเปื่อยพุพองในปาก
- ราก รสขมเอียน สรรพคุณ แก้ช้ำใน ขับโลหิตเน่าเสียให้ออกจากร่างกาย
- หัว รสขมเอียน สรรพคุณ บำรุงธาตุ เจริญอาหาร แก้เสมหะเฟื่อง
กะเม็ง ไม้ต้นเล็กจำพวกหญ้า มี 2 ชนิด คือ ชนิดดอกขาวและดอกเหลือง กะเม็งมี รสเอียนและมีธาตุเหล็กเจือปนอยู่ด้วย
- ต้น รสเอียน สรรพคุณ ขับลมให้กระจาย แก้จุกเสียดแน่นเฟ้อ บำรุงโลหิต
- ดอก รสเอียน สรรพคุณ แก้ดีซ่าน ตับอักเสบ
- ราก รสเอียน สรรพคุณ ขับลมในลำไส้และกระเพาะอาหาร
หญ้ากระต่ายจาม ไม้ต้นเตี้ยใบเป็นฝอย
- ต้น รสจืดเย็น สรรพคุณ แก้ช้ำใน แก้โลหิตคลั่งให้กระจายตกทวารหนัก แก้อาเจียนเป็นโลหิต
หญ้ากระทืบยอด ไม้ต้นเล็กใบเป็นฝอย
- ต้น รสเย็น สรรพคุณ แก้ไข้ แก้ร้อนใน ขับปัสสาวะ ถอนพิษยาเบื่อเมา แก้สะอึก ตำพอกแก้ฝีกาฬ แก้แผลเรื้อรัง
- ราก รสเย็น สรรพคุณ แก้หนองใน แก้นิ่ว
หญ้าเกล็ดหอย ไม้เลื้อยตามพื้นดิน
- ใช้ทั้งต้น รสขมเย็นเล็กน้อย สรรพคุณ ลดความร้อน แก้ไข้ แก้ร้อนในกระหายน้ำ
หญ้าเกล็ดหอยจีน ไม้ต้นเล็กๆ
- ใช้ทั้งต้น รสเย็น สรรพคุณ แก้พิษร้อนภายใน แก้อาเจียนเป็นโลหิต ผสมสุราอม แก้ลำคออักเสบ แก้ฝีในลำคอ แก้ต่อมน้ำลายและต่อมทอนซิลอักเสบ ตำพอกแก้ปวดฝี แก้ฝีอักเสบ
หญ้าเกล็ดหอยเล็ก
- ใช้ทั้งต้น รสขมเย็นเล็กน้อย สรรพคุณ แก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้พิษร้อนภายใน
ขัดมอน ไม้ต้นเล็กๆ จำพวกหญ้า
- ราก เป็นเมือก รสเผ็ด สรรพคุณ แก้พิษไข้ ไข้กาฬ แก้ไข้หัด สุกใส ดำแดง ฝีดาษ แก้ร้อนใน แก้เยื่อหุ้มสมองอักเสบ แก้ปวดมดลูก
ขลู่ (หนาดวัว) ไม้พุ่มต้นเล็กๆ จำพวกหญ้า
- ต้น รสเหม็นขื่น สรรพคุณ ขับปัสสาวะ แก้ปัสสาวะพิการ
- ใบ คั่วให้เกรียม รสหอมเย็น สรรพคุณ ชงน้ำรับประทาน ขับปัสสาวะ แก้กระหายน้ำ
- เปลือก รสเมาเบื่อเล็กน้อย สรรพคุณ ขับโลหิตประจำเดือน ขับระดูขาว ขับปัสสาวะ แก้กามโรค
หญ้าคา ไม้กอ ใบยาวแหลมคม
- ราก รสหวานเย็นเล็กน้อย สรรพคุณ ขับปัสสาวะ แก้ร้อนในกระหายน้ำ บำรุงไต แก้ดีซ่าน แก้ตับอักเสบ แก้อ่อนเพลีย แก้เบื่ออาหาร
โคกกระสุน (กาบินหนี) จำพวกหญ้า ใบคล้ายผักกระเฉด
- ต้น ใบ รสขมเล็กน้อย สรรพคุณ ขับปัสสาวะ แก้กระษัย แก้ปัสสวะพิการ
หญ้างวงช้าง ไม่ต้นเล็ก ๆ
- ใช้ทั้งต้น รสเย็น สรรพคุณ แก้พิษตานซาง ลดไข้ในเด็ก แก้กระหายน้ำ ละลายก้อนนิ่ว แก้โรคตา
จันใบหอม ไม้ต้นเล็ก ๆ จำพวกหญ้า
- ใช้ทั้งต้น รสร้อน สรรพคุณ ขับลมนำไส้ ก้ำจุกเสียดแน่นเฟ้อ แก้ปวดท้อง แก้ธาตุพิการ ขับโลหิตระดูสตรี
หญ้าชันกาด (หญ้าหวาย)
- หัว รสจืดเย็น สรรพคุณ แก้ทางเดินปัสสาวะอักเสบ ขับปัสสาวะ แก้อาการบวมน้ำเนื่องจากโรคไตและโรคหัวใจ ลดความร้อน แก้พิษไข้กาฬ
หญ้าไซ พืชจำพวกหญ้าเกิดอยู่ในน้ำ
- ใช้ทั้งต้น รสจืดขื่น สรรพคุณ ขับฟอกโลหิตประจำเดือนสตรีให้เป็นปกติ แก้ปวดมดลูก บำรุงโลหิต
หญ้าดอกขาว (หมอน้อย)
- ต้น รสขื่นเล็กน้อย สรรพคุณ ขับผายลม แก้ปวดท้อง แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ
- ใบสด รสเย็น สรรพคุณ ตำพอก ถอนพิษ แก้อักเสบ
หญ้าตีนกา
- ต้น รสขมเย็น สรรพคุณ ลดความร้อน แก้พิษไข้กาฬ บำรุงหัวใจ ตำผสมสุรา ทาแก้ฟกบวมอักเสบ แก้ปวดแสบปวดร้อนตามร่างกาย
หญ้าตีนนก ไม้ต้นเล็กคล้ายหมากดิบน้ำค้าง
- ต้น รสขม สรรพคุณบำรุงน้ำดี บำรุงธาตุ แก้ไขเพื่อดี แก้ร้อนในกระหายน้ำ
หญ้าใต้ใบ (ลูกใต้ใบ) ไม้ต้นเล็ก ๆ
- ใช้ทั้งต้น รสขมเย็น สรรพคุณระงับความร้อน แก้พิษไข้ แก้ไขมาลาเรีย แก้กามโรคขับระดูขาว ตำผสมสุราพอก แก้พิษฝี แก้ฟกบวม
ตำแยแมว (ตำแยตัวผู้)
- ราก รสขื่น สรรพคุณ ขับเสมหะ ทำให้อาเจียน ทำให้ระคายเคืองทางเดินอาหาร
หญ้าถอดปล้อง จำพวกไม้น้ำ
- ต้น รสจืดเย็น สรรพคุณ ขับปัสสาวะ แก้นิ่ว บำรุงไต ขับระดูขาว
โทงเทง (โคมจีน)
- ใช้ทั้ง 5 รสเย็น สรรพคุณ แก้ต่อมทอนซิลอักเสบ แก้เจ็บในลำคอ แก้ปวดแสบปวดร้อน ฝนหยอดตา แก้ตาแฉะ แก้ปวดเคืองในลูกตา แก้ตาอักเสบ
หญ้าน้ำดับไฟ
- ต้น ใบ ราก รสเย็น สรรพคุณ ตำคั้นเอาน้ำทา แก้ปวดแสบปวดร้อน แก้แผลพุพอง
- ใบ รสเย็น สรรพคุณ ตำผสมสุรา พอกแก้พิษฝี แก้ปวดบวม แก้พิษไฟไหม้ น้ำร้อนลวกสุมศีรษะเด็กเวลาเย็น แก้หวัดคัดจมูก
- ราก รสเย็น สรรพคุณ แก้พิษสุนัขกัด
หญ้าน้ำนมราชสีห์
- ต้น รสขม สรรพคุณ แก้ปัสสาวะมีสีแดงเหลืองขุ่น บำรุงน้ำนม
หญ้าหนวดปลาดุก
- ใช้ทั้งต้น รสขม สรรพคุณ บำรุงโลหิต เจริญอาหาร แก้ไข้มาลาเรีย แก้ไข้ ผอมเหลือง แก้ไอ แก้หืด
หญ้าหนวดแมว (พยับเมฆ)
- ต้น รสจืด สรรพคุณ ขับปัสสาวะขับนิ่ว แก้กระษัย แก้ปวดเมื่อยบั้นเอว ใช้มากเป็นอันตราย กดหัวใจทำให้หยุดเต้นได้
หญ้าปราบ (โด่ไม่รู้ล้ม)
- ใช้ทั้งต้น รสจืดขื่น สรรพคุณ แก้ไข แก้กระษัย แก้ปัสสาวะพิการ บำรุงกำหนัด
หญ้าปากควาย
- ใช้ทั้งต้น รสเย็น สรรพคุณ ดับพิษกาฬ แก้ไขพิษไข้หัวทุกชนิด ช่วยย่อยอาหาร แก้พิษแก้ไข้ตรีโทษ
หญ้าปืนตอ ไม้เลื้อยพาดพันต้นไม้
- หัว รสหวานเล็กน้อย สรรพคุณ บำรุงกำลัง บำรุงตับ ปอด หัวใจ
ไผ่ พืชจำพวกหญ้า เป็นกอ ตระกูลเดียวกันมีดังนี้
- ไผ่ป่า ไม่มีหนาม
- ไผ่สีสุก มีหนามน้อย ต้นใหญ่กว่า
- ไผ่บง ไม่มีหนาม ลำใหญ่
- ไผ่ลาย มีลำเป็นสีลายสวย
- ไผ่รวก ลำเล็ก แข็ง มีหนามน้อย
ไม้จำพวกนี้แทงหน่ออ่อน ๆ รับประทานเป็นอาหารได้ทั้งสิ้น สรรพคุณ เหมือนกัน
- ใบ รสชื่นเฝื่อน สรรพคุณ ฟอกล้างโลหิตระดูที่เสีย
- ตา สุมเป็นถ่าน รสจืด สรรพคุณ แก้ร้อนในกระหายน้ำ ดูดแก๊สในกระเพาะอาหาร
- ราก รสเฝื่อน สรรพคุณ ขับปัสสาวะ แก้ไตพิการ แก้หนองใน ขับระดูสตรี
ไผ่เหลือง ไม้ยืนต้นเป็นกอ ลำเหลือง
- ตาไผ่ รสจืด สรรพคุณ เอา 7 ตาต้มรับประทาน แก้สตรีตกโลหิตมากเกินไป
หญ้าฝรั่น ไม้จากประเทศสเปน
- ใช้เกสร รสขมหวานเล็กน้อย สรรพคุณ บำรุงธาตุ บำรุงโลหิต ชูกำลัง แก้สวิงสวาย แก้ไข แก้ตับ ไต แก้โรคเส้นประสาท แก้ซางเด็ก
หญ้าพันงูขาว
- ใช้ทั้งต้น รสจืดขื่น สรรพคุณ ช่วยย่อยอาหาร แก้ไขตรีโทษ แก้พิษฝี
หญ้าพันงูเขียว
- ใช้ทั้งต้น รสจืด สรรพคุณ ขับเหงื่อ ขับปัสสาวะ
หญ้าพันงูแดง
- ต้น รสจืด สรรพคุณ แก้ขัดเบา
- ใบ รสจืดเย็น สรรพคุณ แก้คออักเสบ เป็นเม็ดเป็นหนามในคอ
- ดอก รสจืด สรรพคุณ แก้เสมหะคั่งในทรวงอก ละลายก้อนนิ่ว
- ราก รสจืด สรรพคุณ ขับปัสสาวะ
- ใช้ทั้งต้น รสจืดเย็น สรรพคุณ รสจืด สรรพคุณ แก้ไข แก้อักเสบในลำคอ
หญ้าพันงูนา
- ใช้ทั้งต้น รสจืด สรรพคุณ ขับเหงื่อ แก้ไขตัวร้อน
หญ้าแพรก
- ใช้ทั้งต้น รสขมเย็น สรรพคุณ แก้พิษเจ็บปวด แก้อักเสบ แก้สตรีตกโลหิต มากเกินไป แก้ร้อนใน กระหายน้ำ แก้ไขพิษ ไข้กาฬ ไข้หัด สุกใส ดำแดง
หญ้าพองลม (ปู่เจ้าลอยท่า) ไม้น้ำ
- ต้น รสจืดเย็น สรรพคุณ แก้ไขตัวร้อน แก้ร้อนกระสับกระส่าย
หญ้าแห้วหมู หญ้าชนิดลงหัว มี 2 ชนิด เล็ก ใหญ่
- หัว รสซ่าติดจะร้อนผลิต สรรพคุณ บำรุงธาตุ เจริญอาหาร ขับลมในลำไส้ แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ บำรุงกำลัง บำรุงครรภ์รักษา
ว่าน ว่านต่าง ๆ ก็จัดเป็นพืชวัตถุ เช่นเดียวกับพืชวัตถุทั่ว ๆ ไป ว่าน นอกจากจะมีประโยชน์ทำยา ยังมีประโยชน์ทางคุณไสย อิทธิฤทธิ์ ชนบางพวกถือว่า ว่านบางชนิดนำโชคลาภมาให้ แต่ในที่นี้จะบรรยายเฉพาะว่านที่มีสรรพคุณในทางนำมาใช้เป็นยาเท่านั้น
ว่านคันทมาลา ไม้ลงหัว
- หัว รสฝาดเฝื่อน สรรพคุณ อมแก้ต่อมทอนซิลอักเสบ แก้ฝีในคอ แก้เจ็บคอ ฝนทาแก้เคล็ดบวม
ว่านชักมดลูก ไม้ล้มลุกลงหัว
- หัว รสฝาดเบื่อ สรรพคุณ แก้มดลูกพิการ แก้ปวดมดลูก ชักมดลูกให้เข้าอู่หลังคลอดบุตร
ว่านนางคำ ไม้ลงหัว
- หัว รสร้อนฝาดเฝื่อน สรรพคุณ ขับลมในลำไส้ แก้ปวดท้อง แก้กามโรค เม็ดผื่นคัน คุมธาตุ ตำพอก แก้ฟกช้ำ บวม เคล็ดขัดยอก
- ราก รสขื่นฝาด สรรพคุณ สมานแผล คุมธาตุ ขับเสมหะ
ว่านน้ำ ไม้น้ำชอบอยู่ตามที่ลุ่มน้ำขึ้นถึงแง่ง หรือเหง้า
- เหง้า หรือ ราก รสร้อนกลิ่นหอมแรง สรรพคุณ แก้บิด แก้ปวดท้อง แน่นจุกเสียด แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ ฝนกับสุราทาหน้าอกเด็ก แก้ปวดและหลอดลมอักเสบ
- ใบ รสเผ็ดร้อนเล็กน้อย สรรพคุณ แก้ปวดกล้ามเนื้อ ปวดข้อ แก้ปวดศีรษะ
- หัว น้ำมันที่ได้จากหัว ขับลมในท้อง แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ แก้โรคกระเพาะอาหาร
ว่านเพชรน้อย ไม้ล้มลุกลงหัว
- หัว รสเฝื่อน สรรพคุณ รับประทานทำให้ชาตามผิวหนัง ระงับความเจ็บปวดเมื่อยล้าแก้กระษัย แก้กร่อน ขับระดูขาว แก้อาการกระตุกเนื่องจากเส้นประสาทพิการ
ว่านมหาเมฆ ไม้ล้มลุกลงหัว
- หัว รสฝาดเฝื่อน สรรพคุณ แก้ปวดมดลูก แก้มดลูกอักเสบ บวม ชักมดลูกให้เข้าอู่หลังคลอดบุตร
ว่านร่อนทอง ไม้ลงหัวเล็ก ๆ
- หัว รสปร่า สรรพคุณ ช่วยย่อยอาหาร แก้ท้องเสีย แก้บิดมูกเลือด คุมธาตุ แก้พิษตานซาง แก้พิษฝี พิษงู ตะขาบ แมงป่อง
ว่านสากเหล็ก ไม้ลงหัว มีต้นละหัวคล้ายสาก
- หัว และ ราก รสขมเมา สรรพคุณ แก้มดลูกอักเสบ ชักมดลูกให้เข้าอู่หลังการคลอดบุตร
ว่านหางจระเข้ ไม้ลงเหง้า
- ราก เหง้า รสเย็นเบื่อขม สรรพคุณ แก้กามโรค แก้ทางเดินปัสสาวะอักเสบ
- ใบ รสเย็นเป็นเมือก สรรพคุณ ปิดแก้ปวดศีรษะ ดูดพิษอักเสบต่าง ๆ วุ้นเมือกที่ใบรับประทานแก้กามโรค
ว่านงาช้าง (หอกสุระกาฬ)
- ใช้ทั้งต้น รสเฝื่อนร้อนเล็กน้อย สรรพคุณ แก้คุณอันบุคคลกระทำด้วยผมเนื้อหนัง กระดูก
- ใบ รสเฝื่อนร้อนเล็กน้อย สรรพคุณ ระบายอุจจาระ แก้ระดูสตรีพิการ
- ต้น ใช้ตำโขลกผสมกับสุรา แก้เลือดดีขึ้น แก้บาดทะยักปากมดลูกในเรือนไฟ
ว่านหางนาก
- ใบ รสเย็น สรรพคุณ ตำพวกปิดแผล ถอนพิษอักเสบ แก้พิษตะขาบ แมงป่อง
ว่านหอยแครง หรือ ว่านแสงอาทิตย์ ไม่ใช่ไม้ลงหัว
- ใบ รสเย็น สรรพคุณ แก้ไอ แก้อาเจียนเป็นโลหิต แก้ช้ำในเนื่องจากพลัดตกหกล้ม แก้ร้อนในกระหายน้ำ
ว่านกลีบแรด
- รสเย็นจืด สรรพคุณ แก้พิษไข้ พิษตานซาง แก้กาฬมูตร แก้อาเจียน แก้พิษกำเดา แก้น้ำลายเหนียว
ว่านตีนตะขาบ
- รสเมาเย็น สรรพคุณ ถอนพิษสัตว์กัดต่อย แก้ฟกบวม เคล็ดยอก แก้หูเป็นน้ำหนวก
ว่านหางช้าง
- รสร้อนขมขื่นซ่า สรรพคุณ แก้คุณอันบุคคลทำด้วยกระดูกผีคุณคน ใบต้มระบาย อุจจาระธาตุ แก้ระดูสตรีพิการ
ว่านมหากาฬ
- รสเย็นปร่า สรรพคุณ ดับพิษไข้ แก้พิษตานซาง แก้พิษไข้ร้อน กลุ้มเพ้อคลั่ง
ว่านเปราะ
- รสขมร้อน กลิ่นหอม สรรพคุณ แก้ธาตุพิการ แก้พิษลม แก้ปวดบวม บำรุงหัวใจ
ว่านเพชรหึง ไม้เถา
- รสเมาเบื่อร้อนขม สรรพคุณ ถอนพิษสัตว์กัดต่อย แก้เคล็ดยอกช้ำบวม
ว่านสะดุ้ง
- รสเมาเบื่อ สรรพคุณ แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย แก้พิษบาดแผล บาดทะยัก ถอดพิษ สัตว์กัดต่อย
ว่านเพชรใหญ่
- รสเมาเบื่อ สรรพคุณ แก้โรคผิวหนัง ฆ่าพยาธิ คุดทะราด และรักษาแผลมีเชื้อ
ว่านสามพันตึง
- รสเมาเบื่อร้อนขื่น สรรพคุณ แก้ปวดเมื่อย แก้พิษสัตว์กัดต่อย ทำให้หนังชา
ว่านดักแด้
- รสขมเบื่อ สรรพคุณ แก้พิษสัตว์กัดต่อย ทำให้หนังชา แก้ไขพิษ ไข้กาฬ
ว่านม้า
- รสเมาขมร้อน สรรพคุณ บำรุงเส้นเอ็น บำรุงไข้ข้อ แก้ปวดเมื่อย ตามข้อทำให้เดินทน
เห็ด เห็ดสมควรจัดเห็ดอยู่ในพืชวัตถุ เนื่องเพราะเห็นนี้ใช้เพาะปลูก และเจริญเติบโตคล้ายพืช
- เห็ดโคน รสเย็นหวาน สรรพคุณ บำรุงกำลัง บำรุงร่างกาย แก้ช้ำใน
- เห็ดจาวมะพร้าว รสเย็นหวาน สรรพคุณ ชูกำลัง บำรุงร่างกาย แก้ช้ำใน
- เห็ดจอมปลวก รสเย็นหวาน สรรพคุณ บำรุงกำลัง บำรุงร่างกาย บำรุงเนื้อหนังให้สดชื่น
- เห็ดตับเต่าขาว เป็นเมือก รสเย็น สรรพคุณ บำรุงร่างกาย แก้ช้ำใน
- เห็ดตับเต่าดำ เป็นเมือก รสเย็น สรรพคุณ บำรุงร่างกาย แก้ช้ำใน
- เห็ดฟาง รสเย็นหวาน สรรพคุณ ชูกำลัง บำรุงร่างกาย แก้ช้ำใน
- เห็ดเผาะ รสเย็นหวาน สรรพคุณ ชูกำลัง บำรุงร่างกาย เจริญอาหาร แก้ช้ำใน
- เห็ดหูหนู รสจืดหวาน สรรพคุณ บำรุงร่างกาย ทำให้เนื้อเย็น แก้ช้ำใน
เห็ดกระถินพิมาน ได้จากไม้กระถินพิมานผุ
- รสเย็นเบื่อ สรรพคุณ แก้เริม งูสวัด ไฟลามทุ่ง แก้พิษฝีอักเสบ แก้ไข้กาฬ
เห็ดขี้ควาย เกิดจากกองขี้ควายที่ขี้ไว้นานและแห้ง
- รสเมาเบื่อ สรรพคุณ แก้ลมกองละเอียด แก้นอนไม่หลับ แก้พิษไข้ร้อนกระสับกระส่าย
เห็ดขี้วัว เกิดจากกองขี้วัวที่ขี้กองไว้นานและแห้ง
- รสเมาเบื่อ สรรพคุณ แก้ลมกองละเอียด แก้นอนไม่หลับ แก้พิษไข้ร้อนกระสับกระส่าย
เห็ดงูเห่า เกิดจากรากไม้ ลักษณะคล้ายงูเห่าแผ่แม่เบี้ยขึ้นเป็นรา
- รสเมาเบื่อ สรรพคุณ แก้ไขพิษ ไข้กาฬ ดับความร้อน แก้กระสับกระส่าย
เห็ดหญ้าคา
- รสเมาเบื่อ สรรพคุณ แก้พิษฝีอักเสบ ปวดแสบปวดร้อน
เห็ดหญ้าแพรก
- รสเมาเบื่อ สรรพคุณ แก้พิษโลหิต แก้ไข้ท้องเดิน แก้ไขกาฬ แก้ลม ดับพิษ ฝีอักเสบ
เห็ดหญ้าหวาย
- รสเผ็ดฝาดชื่น สรรพคุณ แก้พิษไข้เพ้อคลั่ง แก้ร้อนรุ่ม แก้ท้องเดิน แก้ลม แก้ไขกาฬ
เห็ดตาล เกิดจากไม้ตาลผุ
- รสฝาดเบื่อ สรรพคุณ แก้ไขพิษ ไข้กาฬ ไข้รากสาด ดับพิษฝี
เห็ดเตย เกิดจากไม้เตยผุ
- รสเมาเบื่อเย็น สรรพคุณ แก้ไข้พิษ ไข้กาฬ แก้ร้อน กระสับกระส่าย แก้ลงแดง แก้ไข้รากสาด
เห็ดไผ่ เกิดจากไม้ไผ่ผุ
- รสเมาเบื่อ สรรพคุณ ระงับประสาท แก้นอนไม่หลับ ร้อนรุ่ม
เห็ดมะขาม เกิดจากไม้มะขามผุ
- รสเย็นเบื่อ สรรพคุณ แก้ไข้พิษ ไข้กาฬ ฝีอักเสบ
เห็ดมะพร้าว เกิดจากไม้มะพร้าวผุ
- รสฝาดเบื่อ สรรพคุณ แก้พิษไข้ แก้ท้องร่วง แก้พิษโลหิต แก้ร้อนรุ่ม
เห็ดหมาก เกิดจากไม้หมากผุ
- รสฝาดเบื่อ สรรพคุณ แก้พิษไข้ แก้ท้องร่วง แก้พิษโลหิต แก้ร้อนรุ่ม
เห็ดไม้แดง เกิดจากไม้แดงผุ
- รสเย็ดฝาด สรรพคุณ แก้ไขพิษ ไข้กาฬ แก้พิษฝีอักเสบ
เห็ดไม้ตับเต่า
- รสเย็นเบื่อ สรรพคุณ แก้ไขพิษ ไข้ที่มีพิษร้อนสูง ใช้ตัดศิลา คือใช้หัด สุกใส ดำแดง และไข้หัวต่าง ๆ
เห็ดไม้รวก เกิดจากไม้รวกผุ
- รสเมาเบื่อ สรรพคุณ แก้ลมวิงเวียน แก้พิษไข้ร้อนรุ่ม
เห็ดร่างแห หรือ เห็ดระย้า เป็นส่าราเกิดจากดิน มีระย้ารอบดอก
- รสเมาเบื่อเย็น สรรพคุณ แก้ไข้พิษ ถอนพิษกาฬ