พืชจำพวกเถา เครือ

พืชจำพวกเถา เครือ

พืชจำพวกเถา เครือ ได้แก่  พรรณไม้ที่เป็นเถา- เครือ  เลื้อยพาดพันตามต้นไม้  ตามรั้วเลื้อยตามพื้นดิน  บางเถา- เครือ  ก็สั้น  บางเถา- เครือ  ก็ยาว  บางชนิดมีมือเกาะ  บางชนิดก็ไม่มีมือเกาะ  ซึ่งมนุษย์เรานิยมเรียกว่า  เถา  หรือ  เครือ  ที่นิยมใช้ทำยามี  ดังนี้

กรด  ไม้เถาเนื้อแข็ง

• เปลือกต้นและราก  รสฝาด  สรรพคุณ  แก้ท้องร่วง  บิด  แก้ปวดท้อง  จุกเสียด
• ผล รสฝาดเบื่อ สรรพคุณ ขับไส้เดือน ต้มเอาน้ำอม  แก้เหงือกบวม  ปากเปื่อย

กระดอม  ไม้เถาเลื้อยตามพื้นดิน  จำพวกมะระขี้นก

• ลูก รสขม สรรพคุณ บำรุงน้ำดี แก้ดีแห้ง ดีฝ่อ  ดีเลือด  คลั่งเพ้อ  เจริญอาหาร ทำให้โลหิตเย็น บำรุงมดลูก

กระไดลิง  ไม้เถาแบนพาดพันต้นไม้

• เถา  รสเบื่อเมา สรรพคุณ แก้พิษทั้งปวง แก้ตัวร้อน ขับเหงื่อ แก้ไข้ แก้พิษฝี  แก้ไข้เซื่องซึม

กระทกรก  ไม้เถายืนต้น

• เปลือกต้น  รสฝาด  สรรพคุณ  แก้แผลเน่าเปื่อย
• ใบ  รสเย็นเฝื่อน  สรรพคุณ  แก้หวัดคัดจมูก
• เถา  รสฝาดเฝื่อน  สรรพคุณ  ถอนพิษยาเบื่อเมา  คุมธาตุ  รักษาบาดแผล
• เมล็ด  รสร้อนเล็กน้อย  สรรพคุณ  แก้เด็กท้องขึ้น  อืดเฟ้อ
• ราก  รสเบื่อเมา  สรรพคุณ  แก้กามโรค  ตัวร้อนเนื่องจากพิษไข้

กระทกรก  (กระโปรงทอง,  รกช้าง,  เถาสิงโต,  ผ้าขี้ริ้วห่อทอง)

• เถา- ใบ  รสชุ่มเย็นเอียน  สรรพคุณ  ขับปัสสาวะ  ขับเสมหะทรวงอก  แก้ไอ  แก้บวม
• ผลสุก  รสหวานเปรี้ยว  สรรพคุณ  บำรุงปอด  แก้ปอดอักเสบ  ขับเสมหะ

กระทงลาย  (กระทุงลาย)  ไม้เถาพาดตามต้นไม้

• เถา  ราก  รสขมฝาด  สรรพคุณ  แก้ไอ  แก้บิด  แก้ปวดท้อง
• ราก  รสขมจัด  สรรพคุณ  แก้ไข้จับสั่น  (มาลาเรีย)

กระทุงหมาบ้า  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• เถา  รสเบื่อเอียน  สรรพคุณ  ดับพิษร้อน  ถอนพิษไข้  กระทุ้งพิษไข้หัว ไข้กาฬ  พิษฝี  ขับปัสสาวะ  แก้ดีกำเริบนอนละเมอเพ้อกลุ้ม  ปวดศีรษะ  เซื่องซึม

กระพังโหม  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่นๆ  มี  2  ชนิดคือ  ตูดหมู  ตูดหมา  สรรพคุณเหมือนกัน

• ใบ  เถา  รสกลิ่นเหม็น  สรรพคุณ  แก้ตานซาง  แก้ตัวร้อน  ขับลม  แก้ธาตุพิการ  ท้องเสีย  เจริญอาหาร  ขับพยาธิไส้เดือน
• ใบ  ตำพอก  แก้พิษงู  แก้ปวดฟัน  แก้รำมะนาด

หมายเหตุ  กระพังโหมที่แท้ต้องเป็นชนิดที่มียางออกเมื่อเด็ดใบและเถาสดๆ  ชนิดไม่มียาง เรียกว่า ย่านพาโหม ไม่ใช่กระพังโหม

กระเพียด  หรือ  หนอนตายยาก  ไม้เถาเลื้อยพาดพันตามต้นไม้

• ราก  รสเมาเบื่อ  สรรพคุณ  แก้โรคผิวหนัง  ผื่นคัน  แก้ริดสีดวงทวาร ใช้ทุบแช่น้ำทำลาย ตัวแมลงได้

กวาวเครือขาว  และ  กวาวเครือแดง  ไม้เถาพาดพันตามต้นไม้ใหญ่

• เปลือกเถา  รสเย็นเบื่อเมา  สรรพคุณ  แก้พิษงู
• หัว  รสเย็นเบื่อเมา  สรรพคุณ  บำรุงเนื้อหนังให้เต่งตึง  บำรุงสุขภาพให้สมบูรณ์  บำรุงความกำหนัด  (ถ้ารับประทานมากอาจเป็นอันตรายได้)

กรุงเขมา  ไม้เถาขนาดเล็กๆ

• ราก  รสเย็นหอมสุขุม  สรรพคุณ  แก้ไข้ที่มีพิษร้อน  แก้ดีซ่าน  บำรุงร่างกายให้แข็งแรง

แกแล  ไม้เถายืนต้น

• แก่น  รสข่มขื่น  สรรพคุณ  บำรุงน้ำเหลือง  แก้พุพอง  บำรุงกำลัง

โกฐพุงปลา  เป็นไม้อาศัยเกาะอยู่บนต้นไม้อื่นคล้ายกล้วยไม้  เป็นไม้ล้มลุกเนื้ออ่อน

• ลูก  รสฝาด  สรรพคุณ  แก้ท้องร่วง  แก้อาเจียน  แก้บิด  แก้ปวดเบ่ง  แก้เสมหะพิการ  สมานแผล

กำจาย  (หนามจาย)  ไม้เถามีหนาม

• ราก  รสเบื่อเย็นเล็กน้อย  สรรพคุณ  ขับระดูสตรี  แก้พิษงู  ถอนพิษแมลงกัดต่อย  แก้พิษฝี แก้แผลเรื้อรัง

กำแพงเจ็ดชั้น  (ลุ่มนก)  ไม้เถาขนาดใหญ่

• เถา  รสเบื่อเมา  สรรพคุณ  ขับโลหิตระดูสตรี  บำรุงโลหิต  ขับผายลม  แก้ไข้  แก้ปวดตามข้อ แก้เม็ดประดงผื่นคัน

ขจร  ไม้เถาเลื้อยพาดพันตามต้นไม้  หรือบางแห่งเรียกว่า  สลิด

• ราก  รสเย็นเบื่อ  สรรพคุณ  ทำให้อาเจียน  ถอนพิษยาเบื่อเมา  ดับพิษทั้งปวง  หยอดตา แก้ตาอักเสบ  ตาแฉะ  ตาแดง  ตามัว

ขมิ้นเครือ  ไม้เถาเลื้อยพันต้นไม้ใหญ่

• ต้น  รสฝาดเฝื่อนร้อน  สรรพคุณ  แก้น้ำดีพิการ  ขับฝายลมทำให้เรอ
• ใบ  รสฝาดเฝื่อน  สรรพคุณ  แก้บิดมดลูก  ขับโลหิตระดูสตรีเสียให้เป็นปกติ
• ดอก  รสฝาดเฝื่อน  สรรพคุณ  แก้บิดมูกเลือก
• ราก  รสฝาดเฝื่อน  สรรพคุณ  แก้ลมอัมพฤกษ์  บำรุงน้ำเหลือง  ฝนหยอดตา       แก้กระจกตา แก้ตาแดง  ตาแฉะ  ตามัว  และตาอักเสบ

ข้าวสารเถา  หรือ  เถาข้าวสาร  ไม้เลื้อยพันตามต้นไม้

• ราก  รสเย็นเบื่อ  สรรพคุณ  แก้ตาแดง  ตาแฉะ  ตามัว

ขี้กาขาว  ไม้เถาเลื้อยตามพื้นดิน

• เถา  รสขม  สรรพคุณ  บำรุงน้ำดี  ดับพิษ  เสมหะและโลหิต
• ใบ  รสขม  สรรพคุณ  ตำสุมขม่อมเด็กในตอนเย็น  ๆ  แก้หวัด  คัดจมูก
• ลูก  รสขมจัด  สรรพคุณ  แก้ตับปอดพิการ  ถ่ายอุจจาระ  ถ่ายเสมหะ  ถ่ายพิษตานซาง

ขี้กาแดง  ไม้เถาเลื้อยตามพื้นดิน

• ลูก  รสขมจัด  สรรพคุณ  บำรุงน้ำดี  แก้พิษเสมหะและโลหิต  ถ่ายและล้างโทษเสมหะ  และอุจจาระให้ตก
• ราก  รสขม  สรรพคุณ  แก้ไข้ตัวร้อน  ดับพิษไข้  แก้ปวดศีรษะ  บำรุงน้ำดี
• ลูก  มีคุณสมบัติพิเศษ  คือ  ถ่ายพิษตานซาง  แก้ตานขโมยพุงโรเด็กได้ดี

เขี้ยวงู  หรือ  ตึ่งเครือคำตัวแม่  ไม้เถาเนื้อแข็งเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น

• เถา  รสขื่นร้อนเล็กน้อย  สรรพคุณ  ขับโลหิตในมดลูกหลังคลอดบุตร แก้สันนิบาตหน้าเพลิง แก้มดลูกอักเสบ  แก้ปวดท้อง  ขับลม

คนทีสอขาว  ไม้เถายืนต้นขนาดย่อม  หรือเรียกว่า  คนทีสอเครือ

• ใบ  รสขมเมา  สรรพคุณ  บำรุงน้ำดี  ขับลม  ฆ่าพยาธิผิวหนัง
• ดอก  รสขมเมา  สรรพคุณ  บำรุงน้ำดี  แก้ไข้  แก้พยาธิ  แก้หืดไอ  แก้ไข้ในหญิงมีครรภ์
• เมล็ด  รสขม  สรรพคุณ  เจริญอาหาร
• ราก รสขม สรรพคุณ แก้โรคตับ ถ่ายน้ำเหลืองเสีย  ขับเหงื่อ  ขับปัสสาวะ บำรุงธาตุ แก้ปวดข้อและปวดกล้ามเนื้อ

คนทีสอทะเล  เป็นไม้เลื้อยตามพื้นทราย

• ต้น  รสเผ็ดร้อน   สรรพคุณ  แก้ตัวพยาธิ  ฟกบวม  แก้เสมหะ  แก้ลม  แก้ริดสีดวงในคอ

คัดเค้า  ไม้เถายืนต้นมีหนามแหลมคม

• เถา  รสฝาด  สรรพคุณ  แก้เสมหะ  บำรุงโลหิต
• ลูก  รสฝาดอมเปรี้ยว  สรรพคุณ  ขับฟอกโลหิตระดูสตรีที่เน่าร้าย
• ราก  รสเย็นฝาดเล็กน้อย  สรรพคุณ  ขับและแก้ไข้เพื่อโลหิต

คุคะ  (ขรุขระ)  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• เถา  รสเย็น  สรรพคุณ  ระงับความร้อน  แก้ไข้ร้อนในกระสับกระส่าย แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย  แก้น้ำเหลืองเสีย

โคคลาน  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• เถา  รสขมเบื่อเย็น  สรรพคุณ  แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย ครั่นตัว เส้นตึง             แก้ปวดหลัง  ปวดเอว  แก้กระษัย  ขับปัสสาวะ  แก้ไตพิการ  บำรุงโลหิต

โคกกระออม  หรือ  ตุ้มต้อก  ไม้เลื้อยขนาดเล็กคล้ายมะระ

• เถา  รสขมขื่น  สรรพคุณ  แก้ไข้
• ใบ  รสขมขื่น  สรรพคุณ  แก้หืด
• ดอก  รสขมขื่น  สรรพคุณ  ขับโลหิต
• ลูก  รสขมขื่นเย็น  สรรพคุณ  ดับพิษไฟลวก
• ราก  รสขมเย็น  สรรพคุณ  แก้พิษงู  ใช้หยอดตาแก้ตาต้อ
• ใช้ทั้ง  5  รสขมเย็น  สรรพคุณ  ขับปัสสาวะ  บำรุงน้ำนม  ระบายท้อง  แก้ไข้

 คอเบ็ด  (คอเป็ด)  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• เถา  รสขื่นเอียนขม  สรรพคุณ  บำรุงโลหิต  แก้ไข้ตัวร้อน  แก้กระษัย  ขับปัสสาวะ

จิงจ้อขาว  หรือ  จิงจ้อหลวง  ไม้เถาเลื้อยพาดพันตามต้นไม้

• เถา  รสร้อน  สรรพคุณ  แก้ลมพรรดึก  กระตุ้นลำไส้ช่วยย่อยอาหาร แก้เสมหะ  โลหิตและกำเดา

จิงจ้อแดง  หรือ  จิงจ้อเหลี่ยม  ไม้เถาเลื่อยพาดพันต้นไม้

• เถา  รสหวาน  สรรพคุณ  บำรุงเนื้อให้สดชื่น
• ราก  รสร้อนขื่นเล็กน้อย  สรรพคุณ  แก้เสมหะและลม  ช่วยการย่อยอาหาร  แก้กำเดา  และโลหิต

ชะลูกขาว  ไม้เถาเลื้อยพาดพันตามต้นไม้

• เปลือกเถา  รสหอมเย็น  สรรพคุณ  ขับผายลม  แก้ปวดในท้อง
• ใบ ลูก รสร้อนหอมสุขุม สรรพคุณ แก้ไข้ร้อนใน  กระสับกระส่าย  สะอึก  แก้ดีพิการ แก้คุดทะราด

ชะลูกแดง  ไม้เถาเนื้อแข็งยืนต้น

• ใบ  รสร้อนหอมสุขุม  สรรพคุณ  กระจายโลหิต
• ราก  รสเย็น  สรรพคุณ  แก้โรคไข้เรื้อรัง  แก้เลือดออกตามไรฟัน

ชะเอมไทย  (ส้มป่อยหวาน)  ไม้เถายืนต้นขนาดกลาง

• เนื้อไม้  เถา  รสหวานชุ่ม  สรรพคุณ  แก้เสมหะในลำคอ  แก้คอแห้ง  แก้ลม  บำรุงธาตุ บำรุงกำลัง  บำรุงกล้ามเนื้อให้เจริญ  ขับเสมหะ  แก้น้ำลายเหนียว  แก้เลือดออกตามไรฟัน
• ใบ  รสขื่น  สรรพคุณ  ขับโลหิตระดู
• ดอก  รสขื่นขมน้อย  สรรพคุณ  ช่วยย่อยอาหาร
• ราก  รสหวานเอียน  สรรพคุณ  แก้เสมหะจุกคอ  แก้ไอ  บำรุงหัวใจให้สดชื่น

ชะเอมบ้าน  (ชะเอมสวน)  ไม้เถาเลื่อยพาดพันตามต้นไม้

• ราก  รสหวานเอียน  สรรพคุณ  กัดเสมหะในลำคอ  หยอดตา  แก้เจ็บตา  ตาอักเสบ

ชะเอมป่า  หรือ  ชะเอมเถา  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• เถา  รสหวานเอียน  สรรพคุณ  ถ่ายลม  แก้คอแห้ง  บำรุงผิวหนัง  แก้โรคตา
• ใบ  รสขมน้อย  สรรพคุณ  ถ่ายโลหิต
• ดอก  รสขมน้อย  สรรพคุณ  แก้ดีและโลหิตพิการ
• ผล  รสขมน้อย  สรรพคุณ  ถ่ายเสมหะ
• ราก  รสหวานเอียน  สรรพคุณ  แก้กระหายน้ำ  ทำให้ชุ่มคอ

ชิงช้าชาลี  (บอระเพ็ดตัวผู้)  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• เถา  รสขม  สรรพคุณ  แก้พิษฝีดาษ  แก้ไข้เหนือ  ไข้เพื่อโลหิต  แก้ฝีกาฬ  บำรุงกำลัง  บำรุงธาตุ เจริญอาหาร  ทำให้เลือดเย็น  แก้มะเร็ง
• ใบ  รสขมเมา  สรรพคุณ  ฆ่าพยาธิผิวหนัง  แก้มะเร็ง
• ดอก  รสขมเมา  สรรพคุณ  ขับพยาธิในท้อง  แก้รำมะนาด  ปวดฟัน  แก้แมลงเข้าหู

เชือกเขาไฟ  (ย่างทราย)  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• เถา  รสขม  สรรพคุณ  ระบายท้อง  แก้แน่น  จุกเสียด  ขับลมในลำไส้  แก้ท้องขึ้น  อืดเฟ้อ

แซ่ม้าทะลาย  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• เถา  รสฝาดเย็น  สรรพคุณ แก้พิษร้อน  แก้เม็ดประดง  ผื่นคัน  แก้โรคผิวหนัง  น้ำเหลืองเสีย

ซองแมว  (ซ้องแมว)  ไม้เถายืนต้น  คล้ายพวกต้นตรุษจีน

• ใบ  รสขม  สรรพคุณ  ระบายท้อง  แก้ปวดหู  แก้ปวดศีรษะ  แก้ผมร่วง  ต้มอมแก้เหงือกบวม แก้ปวดฟัน
• ลูก  รสขมเล็กน้อย  สรรพคุณ  แก้โรคท้องมาน  แก้ปวดข้อ  ปวดกล้ามเนื้อ  แก้ไอ แก้วัณโรค  ทาแก้แผลน้ำกัด
• ราก  รสขมเย็น  สรรพคุณ  แก้วัณโรค  แก้ร้อนในกระหายน้ำ  ดับพิษร้อน  ถอนพิษไข้

หญ้านาง  (ปู่เจ้าเขาเขียว  หรือ  หญ้าภคินี)  มี  2  ชนิดคือ  ชนิดขาว  และเขียว  เป็นไม้เถาเลื้อย พากพันต้นไม้อื่น

• ราก  รสเย็นขม  สรรพคุณ  แก้ไข้ทุกชนิด  ไข้พิษ  ไข้เหนือ  ไข้หัว เหือด หัด สุกใส  ฝีดาษ ไข้กาฬ  ขับกระทุ้งพิษได้ดี

หญ้านางใหญ่  (โพกพาย)  ไม้เถาเลื้อยพาดพันตามต้นไม้อื่น

• เถา รสเย็น สรรพคุณ ดับพิษไข้  แก้กระษัย  ขับปัสสาวะ  แก้โลหิตพิการ  แก้บวม  ตามตัว

หญ้านางแดง  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• ราก  รสเย็น  สรรพคุณ  ฝนใส่น้ำกิน  แก้ไข้หมากไหม้  (ไข้พิษ)  แก้พิษสำแดง      แก้เมาเห็ด  เมาสุรา ถอนพิษได้ดี  (บางคนเรียก  รางจืด)

ดีปลี  ไม้เถาคล้ายพริกไทย  เลื้อยพาดพันต้นไม้

• ดอก  รสร้อน  สรรพคุณ  แก้ปถวีธาตุพิการ  แก้ท้องร่วง  ขับลมในลำไส้
• เถา  รสเผ็ดร้อน  สรรพคุณ  แก้ปวดฟัน  แก้ปวดท้อง  แน่น  จุกเสียด  ท้องขึ้น  อืดเฟ้อ

ตาไก่  ไม้เถายืนต้น

• เปลือกเถา  รสเบื่อเมาเล็กน้อย  สรรพคุณ  ขับโลหิตระดูสตรีให้เป็นปกติ แก้โลหิตระดูขาว ระดูเน่าเหม็น  แก้มดลูกอักเสบ  เจ็บเสียวท้องน้อย  แก้ปวดหลัง  ปวดเอว  บำรุงโลหิต

ตานหม่อน  (ตาลขี้นก)  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• ใช้ทั้งต้น  รสเบื่อเย็น  สรรพคุณ  แก้พิษตานซาง  บำรุงเนื้อหนังให้ชุ่มชื่น คุมธาตุ  ขับไส้เดือนในท้อง

 ตีนเป็ดตาเครือ     (เถาเอ็นอ่อน)  เป็นไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น

• ใบ   รสเบื่อเอียน  สรรพคุณ  แก้ปวดเสียวตามร่างกาย  แก้เส้นตึง  เมื่อยขบ  ทำให้เส้นเอ็นหย่อน
• เถา  รสขม  สรรพคุณ  แก้เส้นตึง  แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย

ตูมกาเครือ  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น มี 2 ชนิด  คือ  ชนิดเถาสีแดง  และ  สีขาว

• เถา  รสขม  สรรพคุณ  แก้ไข้เพื่อเสมหะและดี  บำรุงไฟธาตุ  ช่วยย่อยอาหาร  ขับผายลม
• ราก  รสขมเอียน  สรรพคุณ  แก้พิษไข้ตัวร้อน  ถอนพิษงู
• หัว  รสขมเอียน  สรรพคูณ  แก้ริดสีดวง

แตงกวา  ไม้เถาเลื้อยไปตามพื้นดิน  และพาดพันต้นไม้ตาย

• ผล  รสเย็น  สรรพคุณ  ขับปัสสาวะ  แก้ปัสสาวะขัด

แตงไทย ไม้เถาเลื้อยไปตามพื้นดิน  และพาดพันต้นไม้ตาย

• ใบ  ดอก  รสจืด  สรรพคุณ  แก้ไข้  ลดความร้อน

แตงอุลิด  หรือ  แตงโม ไม้เถาเลื้อยไปตามพื้นดิน   และพาดพันต้นไม้ตาย

• น้ำคั้นจากผล  รสหวานเย็น   สรรพคุณ  แก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้ปากเป็นแผล     ขับปัสสาวะ  แก้อาการอ่อนเพลียละเหี่ยใจ  แก้อาการแน่น
• เปลือกผล  รสหวานเย็น  สรรพคุณ แก้ร้อนในกระหายน้ำ  แก้ปากและลิ้นเป็นแผล
• เมล็ดใน  รสมันหวาน    สรรพคุณ  ช่วยหล่อลื้นลำไส้  แก้กระเพาะปัสสาวะอักเสบ  แก้ลมขึ้น  เบื้องสูง  (ความดันสูง)  ขับเสมหะ  แก้อาเจียนเป็นเลือด  แก้ไอเรื้อรัง
• ราก  ใบ  เถา  รสฝาดเย็น   สรรพคุณ   แก้บิด  แก้ท้องร่วง

แตงหนู  ไม้เถาเลื้อยไปตามพื้นดิน

• เถา  รสขื่นขม  สรรพคุณ  ขับเสมหะ
• ใบ  ลูก  รสขื่นขม  สรรพคุณ  แก้ไขจับสะท้านร้อนสะท้านหนาว
• ดอก  รสขม  สรรพคุณ  ขับโลหิต
• ราก  รสขมเย็น  สรรพคุณ  ขับปัสสาวะ  แก้ลม  แก้คุดทะราด  แก้เสมหะ

แตงร้าน   ไม้เถาเลื้อยไปตามพื้นดิน

• ใบ  รสจืด  สรรพคุณ  แก้ไข้  แก้ตัวร้อน

ต้อยติ่ง  ไม้ต้นเล็ก

• เมล็ด  รสเย็นฝาด  สรรพคุณ  ดูดหนอง  สมานแผล  ทำให้แผลแห้งเร็ว

ตำลึง  (ผักสี่บาท, ผักแคบ) ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น

• ใบ  รสเย็น  สรรพคุณ  ดับพิษร้อน  ถอนพิษไข้  แก้ไข้ตัวร้อน  แก้พิษฝี  ถอนพิษขนของใบไม้ และตำแย  แก้ปวดแสบปวดร้อน  แก้คัน
• เถา  รสเย็น  สรรพคุณ  ใช้น้ำในเถาหยอดตา  แก้ตาฝ้า  ตาแดง  ตาช้ำ  ตาแฉะ  ตาอักเสบ
• ราก  รสเย็น  สรรพคุณ  แก้ดวงตาเป็นฝ้า  ดับพิษทั้งปวง

ถอบแถบ  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• ใช้ทั้งต้น  รสเบื่อเอียน  สรรพคุณ  แก้พิษตานซาง  แก้ตานขโมย  ขับพยาธิเสมหะถ่ายลม
• ใบ  ใช้ทั้ง  3  ใบ  ใส่เกลือเล็กน้อย  ต้มเอาน้ำให้เด็กอ่อนรับประทาน  ระบายท้องได้ดี

ถั่วผี  ไม้ล้มลุกเครือ

• ราก  รสเย็น  สรรพคุณ  ขับปัสสาวะ  แก้ปัสสาวะพิการ

ถั่วลันเตา  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• เถา  รสเย็น  สรรพคุณ   แก้ตับพิการ  ชักตับ  แก้ตับทรุด
• ฝัก  รสมัน  สรรพคุณ  บำรุงกำลัง  บำรุงไขข้อ

 เถาเกล็ดนาคราช  ไม้เถาเลื้อย

• เถา  รสเย็น  สรรพคุณ  แก้พิษตะขาบ  แมงป่อง  แก้พิษงู  และถอนพิษต่างๆ  คั่วให้เหลือง ดองสุรา  สรรพคุณ  ขับโลหิตระดู  แก้ปวดเอวปวดหลัง  เนื่องจากโลหิตระดูไม่ปกติ

เถาคัน  ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่น  มี  2  ชนิด  คือ  ชนิดแดง  และชนิดขาว  แต่นิยมใช้ชนิดแดงมาก

• เถา รสขื่นขม  สรรพคุณ  ขับเสมหะ แก้กระษัย  ทำให้เส้นหย่อน  ฟอกเลือด  ขับลม  แก้ฟกช้ำภายใน  ขับเลือดเน่าและขับคาวปลาหลังการคลอด
• ใบ  อังไฟพอเหี่ยว  ปิดหัวฝี  ให้ฝีแตกเร็ว

เถาคุ  ไม้เถายืนต้น

• เถา  รสฝาด  สรรพคุณ  แก้เม็ดประดง  ขับลมในข้อขัด  แก้ปวดข้อและแท่งกระดูก
• ราก  รสฝาดเย็น  สรรพคุณ  แก้มือเท้าอ่อนเพลีย

เถานาคราช  (ว่านนาคราช)  ไม้เลื้อยพาดพันต้นไม้ผุ

• เถา  รสเย็น  สรรพคุณ  ถอนพิษอักเสบ  ปวดแสบ  ปวดร้อน  ถอนพิษสัตว์ กัดต่อย  แก้พิษฝี แก้สัตว์มีพิษขบกัด

เถาปล้อง  ไม้เถายืนต้น

• ใบ  รสเย็นเบื่อ  สรรพคุณ  ตำกับสุราพอก  แก้ปวดฝี  ถอนพิษปวดอักเสบ
• ราก  รสเย็นเบื่อ  สรรพคุณ  ฝนกับสุราทา  แก้พิษตะขาบ  แมงป่อง  พิษงู

เถามวก  (เครือเขามวก) ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้  มี2  ชนิด  คือ  แดงและขาว  มักใช้ทั้ง2รวมกัน

• เถา  รสเย็นเบื่อ  สรรพคุณ  บำรุงโลหิต  แก้โลหิตจาง  แก้ท้องร่วง  ลงแดง
• เนื้อเถา  รสขมเบื่อเย็น  สรรพคุณ  แก้ไอเซื่องซึม  แก้ปวดขัดตามร่างกาย รักษาบาดแผลให้หายเร็ว  ทำให้มีลมเบ่งช่วยให้คลอดบุตรเร็ว

เถาลิ้นเสือ  ไม้เลื้อยพาดพันต้นไม้

• เถา  รสขื่น  สรรพคุณ  แก้ตับทรุด  ตับพิการ  ม้ามโต  บำรุงตับ

เถาวัลย์หญ้านาง  ไม้เถาเลื้อยตามพื้นดิน

• เถา  ใบ  รสเย็น  สรรพคุณ  แก้ไข้  ลดความร้อน

เถาวัลย์ปูน  ไม้เถาขนาดเล็ก

• เถา  รสจืดเบื่อเอียน  สรรพคุณ  ขับปัสสาวะ  แก้กระษัย  ขับเสมหะ  ทำให้เส้นเอ็นหย่อน
• ใบสด  ขยี้กับปูนเอาฟอง  ทาบาดแผลสด

เถาวัลย์เปรียง  ไม้เลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น

• เถา  รสเบื่อเอียน  สรรพคุณ  ถ่ายเส้น  ถ่ายกระษัย  แก้เส้นเอ็นขอด  เส้นตึง       แก้ปวดเมื่อย ทำให้เส้นเอ็นหย่อน  ขับปัสสาวะ  ถ่ายเสหะลงสู่คูถวาร

เถาเอ็น  หรือ  เถาเมื่อย  ไม้ประเภทเดียวกับตีนเป็ดเครือ  (เถาเอ็นอ่อน)

• เถา  รสขมติดเมา  สรรพคุณ  แก้ปวดเมื่อย  แก้เส้นตึง  บำรุงเส้นเอ็น
• เมล็ด  รสร้อน  สรรพคุณ  ขับลมในลำไส้  แก้ปวดท้อง  แน่น  จุกเสียด  ท้องขึ้นอืดเฟ้อ

 ทองระอา  หรือ  เถาปล้อง  ไม้เถาขนาดใหญ่

• เถา  รสเอียน  สรรพคุณ  ถอนพิษยาเบื่อเมา  ถอนพิษไข้ตัวร้อน

นมพิจิตร  ไม้เถาคล้ายมะระ

• เถา  รสขม  สรรพคุณ  แก้ไขที่มีพิษ  แก้ร้อนในกระหายน้ำ  บำรุงน้ำนม

นมแมว  ไม้เถายืนต้น

• เนื้อไม้  ราก  รสฝาดเย็น  สรรพคุณ  แก้ไข้หวัด  ใช้เพื่อเสมหะ  และไข้ทับระดู

นมวัว  เป็นไม้เถายืนต้น  ถ้าอยู่ใกล้ไม่อื่นก็เลื้อยพาดพัน

• เนื้อไม้  เถา  รสเย็นเฝื่อน  สรรพคุณ  แก้ไข้กลับ
• ผล  รสเย็น  สรรพคุณ  ตำทาแก้เม็ดตุ่มผื่นคันตามตัว
• ราก  รสเย็น  สรรพคุณ  บำรุงน้ำนม  แก้โรคผอมแห้งในสตรีหลังคลอดบุตร

หนามไก่ไห้  ไม้เถายืนต้น

• ราก  รสเย็น  สรรพคุณ  ดับพิษร้อน  ถอนพิษไข้ทุกชนิด  แก้ไข้ความร้อนสูง ชักคลั่งเพ้อ ไข้จับสั่น  แก้ไข้พิษ  หัด  สุกใส  ดำแดง

หนามเล็บแมว  หรือ  หนามเล็บเหยี่ยว  ไม้เถายืนต้น

• ราก  รสเปรี้ยวขื่น  สรรพคุณ  ขับระดูขาว  ขับปัสสาวะ  แก้มดลูกพิการ  ฝีมุตกิด    ฝีในมดลูก แก้เบาหวาน

หนามพัน  หรือ  หนามหีน

• ราก รสฝาด สรรพคุณ กล่อมโลหิต  แก้ไขพาระดู  (ไข้ทับประดูหรือระดูทับไข้)

หนาวเดือนห้า  ไม้เถาพาดพันต้นไม้ใหญ่

• เถา  รสเบื่อเมาเย็น  สรรพคุณ  ขับเหงื่ออย่างแรง  แก้ไข้  ลดความร้อน ใช้มากอาจเป็นอันตรายถึงตายได้

หนอนตายหยาก  (กะเพียดหนู)  ไม้เลื้อยตามพื้นดินหรือพาดพันต้นไม้อื่น

• ราก  รสเบื่อเมา  สรรพคุณ  ทุบให้ละเอียดผสมน้ำ  ฟอกล้างผม  ฆ่าเหา  หิด  และกลาก
• รากสดพอกปิดปากแผลให้สัตว์ในส่วนที่เลียไม่ถึง  ฆ่าหนอนและแมลงตายสิ้น
• น้ำแช่รากไม้นี้  ใช้ราดฉีดทำลายหนอนหรือแมลงที่มารบกวนพืชผักได้
• ต้มรับประทานแก้โรคผิวหนังผื่นคัน  ต้มกับยาฉุย  รวมหัวริดสีดวงทวาร  ทำให้แห้งฝ่อ
• รากสดทุบให้แตก  ใส่ปากไหปลาร้า  ทิ้งไว้ค้างคืน  รุ่งขึ้นหนอนจะตายสิ้น

น้ำเต้า  ไม้เถาเลื้อยตามพื้นดิน  หรือพันต้นไม้อื่น

• ใบ  รสจืดเย็น  สรรพคุณ  ขับปัสสาวะ  ดับพิษร้อน  แก้ไข
• ผล  รสเย็น  สรรพคุณ  บำรุงน้ำนม  ขับปัสสาวะ

น้ำเต้าขม  ไม้เถาเลื้อยตามพื้นดิน  หรือพันต้นไม้อื่น

• ใบ  รสขมเย็น  สรรพคุณ  แก้ไข้ตัวร้อน  ดับพิษอักเสบ  แก้ร้อนในกระหายน้ำ  แก้พุพอง  แก้เริม  งูสวัด  แก้ฟกบวม

 บอระเพ็ด  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น

• เถา  รสขมเย็น  สรรพคุณ  แก้พิษฝีดาษ  ไข้เหนือ  ไข้พิษ  แก้ร้อนใน    กระหายน้ำ  ทำให้เนื้อเย็น สะอึก  บำรุงกำลัง  บำรุงน้ำดี  บำรุงไฟธาตุ
• ใบ  รสขมเมา  สรรพคุณ  ฆ่าพยาธิไส้เดือน  ฆ่าแมลงเข้าหู  แก้รำมะนาด  ปวดฟัน
• ลูก  รสขม  สรรพคุณ  แก้ไข้  แก้เสมหะเป็นพิษ
• ราก  สรรพคุณ  แก้ไข้สูงมีอาการเพ้อคลั่ง

บอระเพ็ดพุงช้าง  (สบู่เลือด)  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่นๆ

• เถา  รสขมเมา  สรรพคุณ  ขับโลหิตระดู  กระจายลมที่แน่นในอก
• ใบ  รสขม  สรรพคุณ  บำรุงไฟธาตุ
• ดอก  รสขมเมา  สรรพคุณ  โรคผิวหนัง  ผื่นคัน  ช่วยย่อยอาหาร
• หัว  รสขม  สรรพคุณ  หั่นตากแห้งทำผงรับประทานกับน้ำผึ้ง  บำรุงกำลัง  ขับผายลม เจริญอาหาร  เป็นยาอายุวัฒนะ

บวบขม  ไม้เถาล้มลุกเลื้อยพาดพันต้นไม้

• ลูกสด  รสขม  สรรพคุณ  ฟอกศีรษะ  แก้คัน  แก้รังแค
• เมล็ด  รสเมา  สรรพคุณ  แก้หืด
• รังบวบแห้ง  รสจืดเมา  แก้ริดสีดวงจมูก

บวบหอม  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• ลูกอ่อน  รสจืด  สรรพคุณ  บำรุงร่างกาย
• ราก  รสจืด    สรรพคุณ  บำรุงธาตุ  บำรุงน้ำดี  ระบายพิษไข้

พระขรรค์ไชยศรี  (หนาวเดือนห้า  หรือฝนแสนห่า)  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• เถา  รสเมาเบื่อ  สรรพคุณ  ขับเหงื่อ  ระงับความร้อน  เป็นยาอันตราย  เพราะขับเหงื่อมาก ทำให้หนาวสั่นอาจถึงชีวิตได้

พาหมี  ไม้เถายืนต้น

• ราก  รสเอียนเบื่อเมา  สรรพคุณ  แก้ริดสีดวงลำไส้  แก้ริดสีดวงจมูก  อันตรายเพราะเป็นยาเบื่ออย่างแรง

พาดไฉน  หรือ  อีลุ้ม  ไม้เถายืนต้น

• เถาและราก  รสร้อนเล็กน้อย  สรรพคุณ  ถ่ายเสมหะ  และโลหิต  ขับผายลม  แก้หืด  แก้ไอ แก้คุดทะราด  แก้โรคพยาธิผิวหนัง

พริกไทย  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• เถา  รสร้อน  สรรพคุณ  แก้เสมหะในทรวงอก  แก้อติสาร  (ท้องร่วงอย่างแรง)
• ใบ  รสเผ็ดร้อน  สรรพคุณ  แก้ลมจุกเสียดแน่น  ปวดมวนในท้อง
• ดอก  รสร้อน  สรรพคุณ  แก้จักษุแดงเนื่องจากความดันโลหิตสูง
• เมล็ด  รสร้อนเผ็ด  สรรพคุณ  แก้ลมอัมพฤกษ์  ลมมุตฆาต  ลมลั่นในท้อง          แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ บำรุงธาตุ  แก้เสมหะเฟื่อง

พริกหาง  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น

• เมล็ด รสเย็น  สรรพคุณ  ขับปัสสาวะ  ถอนพิษฟกบวม  แก้กามโรค  บำรุงธาตุ

พริกหอม  ไม้เถายืมต้น

• ใบ  รสเผ็ด  สรรพคุณ  แก้รำมะนาด  ปวดฟัน  ทำให้น้ำลายใส
• เมล็ด  รสร้อน  สรรพคุณ  ขับลมในลำไส้ให้ผายเรอ  ขับปัสสาวะ

พลูแก  ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่น  ใบเล็กคล้ายพลูจีน

• ต้น  รสเผ็ดร้อนเล็กน้อย  สรรพคุณ  แก้ริดสีดวง
• ใบ  รสเผ็ดร้อนเล็กน้อย  สรรพคุณ  ฆ่าเชื้อโรคผิวหนัง
• ดอก  รสเผ็ดร้อนเล็กน้อย  สรรพคุณ  แก้โรคตา
• ราก  รสเผ็ดร้อนเล็กน้อย  สรรพคุณ  แก้เลือด  ขับลม
• ใช้ทั้ง  5  รสเผ็ดร้อนเล็กน้อย  สรรพคุณ  แก้โรคเรื้อน  มะเร็ง  คุดทะราด แก้กามโรค แก้โรคผิวหนัง

พลูเขียว  ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่น

• ใบ  รสเย็น  สรรพคุณ  แก้รำมะนาด  ปวดฟัน  ทำให้น้ำลายใส

พลูคาว  ไม้เถาต้นเล็ก

• ใบ รสร้อนเล็กน้อยกลิ่นคาวชื่น สรรพคุณ แก้กามโรค แก้น้ำเหลืองเสีย แก้เข่าข้อ  ทำให้แผลแห้ง  แก้โรคผิวหนังทุกชนิด

พลูจีน  ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่นๆ

• ใบสด  รสเผ็ด  สรรพคุณ  ลนไฟอุ่นๆ  ปิดหน้าอกเด็ก  แก้ปอดและหลอดลมอักเสบปิดตามต่อมน้ำเหลือง  แก้อักเสบทำให้ยุบเร็ว  เคี้ยวอมในปาก  แก้แมงกินฟัน
• น้ำคั้นจากใบสด  รสเผ็ด  สรรพคุณ  ช่วยบำรุงเยื่อกระเพาะอาหาร

พลูทองหลวง  ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่น

• ใบ  รสเผ็ดร้อน  สรรพคุณ  แก้ปากเหม็น  แก้ปวดฟัน  ขยี้กับสุราทาแก้ลมพิษ     ใช้ลนไฟปิดหน้าอก  แก้ปวดแสบปวดร้อน  ลนไฟนาบท้องเด็ก  แก้ปวดท้องและแก้อัณฑะยาน

พลูป่า   ไม้เถาเล็กๆขึ้นตามภูเขา

• ใบ รสเผ็ดร้อน  สรรพคุณ  แก้รำนาด  ปวดฟัน

พลูเหลือง   ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่น

• ใบ  รสเผ็ด  สรรพคุณ   ขับลม  แก้ผื่นคัน  แก้ปากเหม็น

เพชรกะฏัก     ไม้เถาเนื้ออ่อน

• ต้น  รสขื่นร้อน สรรพคุณ  แก้ไข้หวัด  แก้ไข้เพื่อดี แก้มึนงงศีรษะ แก้โรคประสาท แก้นอนไม่หลับ  แก้พรรดึก  กระจายลมแน่นในทรวงอก

เพชรสังฆาต   (ขันข้อ,สามร้อยต่อ)  ไม้เถาเนื้ออ่อนเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น

• เถา   รสขื่นร้อนเล็กน้อย   สรรพคุณ  แก้กระดูกแตก  หัก  ซ้น   ขับลมในลำไส้     แก้ริดสีดวงทวารหนัก

เพชรหึง   ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น

• เถา รสขื่นร้อนเล็กน้อย   สรรพคุณ   แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ   ขับผายลม   แก้ไข้จับสั่นเรื้อรัง แก้ม้ามโต  พุงโร  เนื่องจากพิษไข้มาลาเรีย

ฟักข้าว   ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น

• ใบ   รสเย็น   สรรพคุณ  แก้ไข้ตัวร้อน  ถอนพิษอักเสบ
• เมล็ด  รสมัน  สรรพคุณ  บำรุงปอด  แก้ฝีในปอด
• ราก   รสเบื่อเย็น  สรรพคุณ  ถอนพิษทั้งปวง

ฟักทอง   ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่นและเลื้อยตามพื้นดิน

• ราก   รสเบื่อเอียน   สรรพคุณ  แก้พิษสัตว์กัดต่อย  แก้กามตายด้าน
• เมล็ด   รสมันเบื่อ  สรรพคุณ   ขับพยาธิในท้อง

มะกาเครือ  หรือ  สะไอเครือ  ไม้เถายืนต้น

• เถา รสขมฝาดเฝื่อนเย็น สรรพคุณ แก้บิดมูกเลือด ปวดเบ่ง ขับฟอกโลหิตระดู

มะกล่ำตาหนู  หรือ  มะกล่ำเครือ  ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่น

• ราก  รสเปรี้ยวเย็น  สรรพคุณ  แก้เสมหะในลำคอ  แก้ไอ  แก้เสียงแห้ง  กล่องเสียงอักเสบ
• เมล็ด  รสขื่นเย็น  แก้ริดสีดวงตา  และกระจกตาอักเสบ

มะกล่ำเครือ  เป็นพิษต่อร่างกายมากไม่ควรใช้

มะขามเครือ  ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่น

• เถา  รสเปรี้ยว  สรรพคุณ  ขับเสมหะ   ถ่ายท้อง   ฟอกโลหิตระดู

มะเดื่อดิน    ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น

• ราก   รสฝาดเฝื่อน  สรรพคุณ  แก้เม็ดประดงผื่นคัน  ลมพิษ  แก้พิษฝีภายใน       แก้ตับไตพิการ บำรุงกำลังขับโลหิตระดู

มะตึ่ง  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่นๆ

• เปลือก  ราก  รสขมเย็น  สรรพคุณ  แก้ไข้  แก้กระษัย   แก้ดีซ่าน  แก้ตับอักเสบ  แก้ปวดตามข้อมือเท้าบวม

มะระขี้นก  (ผักไห)  ไม้เถาเล็กๆ

• ใบ  เถา  รสขม   สรรพคุณ  แก้ไข้  บำรุงน้ำดี  ระบายอ่อนๆ
• ผล  รสขม  สรรพคุณ  แก้พิษฝี  แก้บวม  แก้ปวดเจ็บอักเสบจากพิษต่างๆ          แก้ปากเปื่อยปากเป็นฝ้าขาวเป็นขม  บำรุงระดูสตรี

มะระจีน  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• ใบ  รสขม  สรรพคุณ  แก้ไข้หวัด  ไข้ตัวร้อน  บำรุงน้ำดี

มะลิ  เป็นไม้เถายืนต้น  คล้ายไม้พุ่ม  ถ้าไม้อื่นอยู่ใกล้ก็พาดพันหรือคลุม

• เถา  รสขื่นเย็น  สรรพคุณ  แก้คุดทะราด  ขับเสมหะ  และโลหิต
• ใบสด  รสเย็นฝาด  สรรพคุณ  แก้แผลพุพอง  แก้แผลเรื้อรัง  พิษฝีดาษ
• ดอก  รสหอมเย็น  สรรพคุณ  ทำให้จิตใจแช่มชื่น  แก้ไอ  แก้ร้อนในกระหายน้ำ  แก้เจ็บตา

มะลิวัลย์  (มะลิป่า)  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• ดอก  รสเย็นหอม  สรรพคุณ  บำรุงหัวใจ  แก้ไข้ตัวร้อน
• ราก รสเย็นจืด สรรพคุณ ถอนพิษยาเบื่อเมา  ถอนพิษไข้  แก้พิษอักเสบต่างๆ

มะแว้งเครือ  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น

• ผล  รสขม  สรรพคุณ  แก้ไอ  ขับเสมหะ  แก้เบาหวาน  บำรุงน้ำในตับอ่อน
• ราก  รสขื่นเปรี้ยวเล็กน้อย  สรรพคุณ  ขับเสมหะ  แก้ไอ  แก้ไข้สันนิบาต  แก้น้ำลายเหนียว

ยางน่องเครือ  ไม้เถายืนต้น

• ยาง รสเมาเบื่อ สรรพคุณ บำรุงหัวใจอย่างแรง นำพิษซึมเข้าบาทแผลอย่างรวดเร็ว
• ยางน่อง  ไม่ใช้ยาพิษ  แต่นำฤทธิ์ยาพิษเข้าทางบาทแผลได้รวดเร็วมาก

รางจืด  และรางเย็น  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น

• ราก รสเย็น สรรพคุณ ถอนพิษเบื่อเมา แก้ไข้ตัวร้อน ถอนพิษไข้ แก้ร้อนใน  กระหายน้ำ

รางแดง  ไม้เถายืนต้น

• เถา รสจืดเย็น สรรพคุณ  ขับปัสสาวะ  แก้กระษัยเส้นตึง  กระษัยกร่อนทุกชนิด

ลิ้นมังกร  ไม้เถาเล็กๆ  ใช้ชนิดดอกแดงมาก

• เถา  รสเย็น  สรรพคุณ  ถอนพิษสัตว์กัดต่อย  แก้พิษงู

ลุ่มนก  ไม้เถาขนาดใหญ่

• เถา  รสเบื่อเมา  สรรพคุณ  แก้ปวดตามข้อ  แก้เม็ดประดงผื่นคัน  แก้ไข้บำรุงโลหิต  ขับผายลม ฟอกและขับโลหิตระดู

เล็บมือนาง  ไม้เถายืนต้น

• ใบ  รสเย็นเอียนเบื่อ  สรรพคุณ  ทาแก้พิษฝี  แก้อักเสบ
• ผล  รสเบื่อเอียน  สรรพคุณ  ขับไส้เดือน  ทำให้สะอึก
• ราก  รสเบื่อเอียน   สรรพคุณ  ขับอุจจาระเป็นฟองขาวเหม็นคาว
• ใช้ทั้ง  5  รสเบื่อเอียนเล็กน้อย  สรรพคุณ  ขับพยาธิ  แก้พิษตานซาง

เล็บลอก  ไม้เถาพาดพันไม้อื่น

• เถา รสเย็น สรรพคุณ บำรุงหัวใจ  แก้อ่อนเพลีย  บำรุงประสาท  แก้ไข้เซื่องซึม

ลำไยเถา  ไม้เถายืนต้น

• ราก รสฝาดเฝื่อนร้อนเล็กน้อย สรรพคุณ  แก้เสมหะ  แก้ลม  แก้ชอกช้ำภายใน

ส้มป่อย  ไม้เถายืนต้น

• ใบ  รสเปรี้ยวฝาดเล็กน้อย  สรรพคุณ  ถ่ายเสมหะ  ล้างเมือกมันในลำไส้ แก้บิด  ฟอกล้างโลหิตระดู  ประคบให้เส้นเอ็นอ่อน

สะบ้าดำ  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• เมล็ด  รสเบื่อเมา  สรรพคุณ  แก้โรคผิวหนัง  กลากเกลื้อน  หิด  ฆ่าเชื้อโรคผิวหนัง  สุมเป็นถ่าน แก้พิษไข้เซื่องซึม  แก้พิษร้อนต่างๆ

 สะบ้ามอญ  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• เมล็ด รสเมา  สรรพคุณ  แก้โรคผิวหนัง  ผื่นคัน  สุมเป็นถ่าน  แก้พิษไข้ตัวร้อน

สะบ้าลาย  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• เมล็ด  รสเมาเบื่อ  สรรพคุณ  แก้โรคผิวหนัง  น้ำเหลืองเสีย

สะบ้าเลือด  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• เมล็ด  รสเบื่อเมา  สรรพคุณ  แก้โรคผิวหนังผื่นคัน  แก้หิด  ฆ่าพยาธิผิวหนัง

สามสิบ  (รากสามสิบ)  ไม้เถาเล็กๆ

• ราก รสเย็นหวานชุ่ม สรรพคุณ บำรุงกำลัง  บำรุงตับ  ปอด  บำรุงเด็กในครรภ์

สีฟันเครือ  ไม้เถายืนต้น

• เถา  รสเย็นฝาด  สรรพคุณ  บำรุงโลหิตระดูสตรีให้สมบูรณ์
• ใบ  รสเย็น  สรรพคุณ  ตำพอกแก้ปวดฝี
• ดอก  รสเย็น  สรรพคุณ  แก้ตาช้ำอักเสบ  แก้แมลงสัตว์กัดต่อย

แสลงใจเครือ  ไม้เถา

• เมล็ด  รสเมาเบื่อ  สรรพคุณ  บำรุงหัวใจ  บำรุงประสาท  บำรุงธาตุ  ทำให้ความจำดี  แก้อัมพาต แก้ปวดเมื่อยบั้นเอว  แก้กระษัย  ขับปัสสาวะ  ใช้มากเป็นพิษชักกระตุกถึงตายได้
• ใบ  ตำกับสุราพอก  แก้แผลเน่าเปื่อย
• ราก  รสเมาเบื่อ  สรรพคุณ  แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ

แสลงพัน  ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่น

• เถา  รสเมาเบื่อร้อนเล็กน้อย  สรรพคุณ  แก้โรคผิวหนังผื่นคัน  น้ำเหลืองเสีย  กระจายเลือดเน่าเสียให้เดินสะดวก  บำรุงโลหิต  ขับฟอกโลหิตระดู

สลอดน้ำ  ไม้เถายืนต้น

• ใบ  รสจืด  สรรพคุณ  บำรุงเนื้อหนังให้สมบูรณ์
• ดอก  รสเมาเอียนเล็กน้อย  สรรพคุณ  แก้ริดสีดวงจมูก  แก้ปวดศีรษะ
• ราก รสเย็นจืด สรรพคุณ แก้ไข้เหนือ ไข้พิษ ระบายอ่อนๆ ถ่ายพิษไข้ ถ่ายพรรดึก

สำมะงา  ไม้เถายืนต้น

• ใบ รสเย็นเบื่อ สรรพคุณ ต้มเอาน้ำอาบ แก้โรคผิวหนัง ประดง ผื่นคัน

หนุมานประสานกาย  เป็นไม้เถายืนต้น

• ใบ รสฝาดเย็นเอียน สรรพคุณ แก้ไอ แก้หืดหอบ แก้อาเจียนเป็นโลหิต (วัณโรคปอด) ห้ามเลือดและสมานแผลได้ดี

หางไหลขาว  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

• เถา  รสเอียนเล็กน้อย สรรพคุณ ถ่ายเสมหะและโลหิต ถ่ายลม ถ่ายเส้นเอ็น

หวายขม  เป็นพืชจำพวกเถามีหัว – เหง้า คล้ายเหง้าข่า

• หัว รสขมเย็น สรรพคุณ แก้ไอ บำรุงน้ำดี แก้ร้อนในกระหายน้ำ

หวายตะค้า เป็นพืชพวกเถาไม่มีหัว

• เถา ต้น รสเย็น สรรพคุณ แก้พิษร้อน แก้พิษไข้กาฬ แก้ชัก เพราะความร้อนสูง     แก้สลบ แก้หอบ แก้ลิ้นกระด้างคางแข็ง เนื่องจากพิษไข้

คุณสมบัติพิเศษ ต้องสุมไฟเสียก่อน จึงมาผสมยา มีอำนาจดับพิษร้อน พิษไข้ได้วิเศษ

หวายโป่ง เป็นพืชจำพวกเถา (ส่วนมากนำมาทำขาเก้าอี้หวาย)

• เถา รสจืด สรรพคุณ แก้ไข้ตัวร้อน แก้ซางชัก

หวายลิง (หวายเย็บจาก) เป็นพืชจำพวกเถาเลี้อย ลงหัวคล้ายข่า

• เหง้า รสขมกร่อย สรรพคุณ แก้ไข้ แก้ตัวร้อน แก้ไข้เพื่อดีและโลหิต

อบเชยเถา ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น

• ราก รสหอมเย็น สรรพคุณ บำรุงหัวใจ แก้ลมวิงเวียน ทำจิตใจให้ชุ่มชื่น ขับลมใน    ลำไส้ แก้ปวดมวนในท้อง

อังกาบ ไม้เถาเลื้อยต้นเล็กๆ มี 3 ชนิด คือ ชนิดดอกเหลือง ดอกขาว ดอกม่วงดำ สรรพคุณเหมือนกัน

• ราก  รสเฝื่อน สรรพคุณ แก้เสมหะ เจริญไฟธาตุ ฟอกโลหิตระดูสตรี ขับปัสสาวะ

อัญชันบ้าน ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่น ใช้ชนิดดอกสีขาวมาก

• ราก รสจืด สรรพคุณ ขับปัสสาวะ แก้ปวดฟัน โคนฟันอักเสบ แก้ตาฝ้าฟาง ตามัว

อัญชันป่า ไม้เถายืนต้น

• ราก รสเบื่อเอียน สรรพคุณ ถอนพิษยาเบื่อเมา ถอนพิษไข้และพิษอักเสบ เป็นแผลอักเสบ

อุโลกเครือ ไม้เถาต้นเล็กๆ

• ต้น รสเย็น สรรพคุณ แก้ไข้ ขับปัสสาวะ
• ใบสด รสเย็น สรรพคุณ แก้ต่อมทอนซิลอักเสบ เจ็บคอ แก้พิษฝี ปวดแสบปวดร้อน ถอนพิษจากการอักเสบ