พิกัดยา 9 สิ่ง
1) พิกัดเนาวหอย คือ จำกัดจำนวนหอย 9 อย่าง คือ
- เปลือกหอยกาบ
- เปลือกหอยขม
- เปลือกหอยแครง
- เปลือกหอยนางรม
- เปลือกหอยพิมพการัง
- เปลือกหอยตาวัว
- เปลือกหอยจุ๊บแจง
- เปลือกหอยมุก
- เลือกหอยสังข์
สรรพคุณ ขับลมในลำไส้ และล้างลำไส้ แก้โรคกระษัย แก้ไตพิการ ขับนิ่ว ขับปัสสาวะ บำรุงกระดูก
2) พิกัดเนาวเขี้ยว คือ จำกัดจำนวนเขี้ยวสัตว์ 9 อย่าง คือ
- เขี้ยวหมูป่า
- เขี้ยวหมาป่า
- เขี้ยวหมี
- เขี้ยวเสือ
- เขี้ยวช้าง (งาช้าง)
- เขี้ยวแรด
- เขี้ยวเลียงผา
- เขี้ยวจระเข้ไข้กาฬ
- เขี้ยวปลาพะยูน
สรรพคุณ รสจืด คาวเย็น ใช้ดับพิษในกระดูก ในข้อในเส้นเอ็น รวมถึงการบวมภายนอก แก้พิษร้อน ถอนพิษไข้ ดับพิษ แก้ไข้พิษ ไข้กาฬตักศิลา
3) พิกัดเกสรทั้ง 9 คือ จำกัดจำนวนของเกสรดอกไม้ 9 อย่าง คือ
- ดอกมะลิ
- ดอกพิกุล
- ดอกบุนนาค
- ดอกสารภี
- เกสรบัวหลวง
- ดอกจำปา
- ดอกกระดังงา
- ดอกลำเจียก
- ดอกลำดวน
สรรพคุณ แก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้ไข้จับ แก้ไข้เพื่อลม แก้ไข้เพื่อปถวีธาตุ ให้เจริญอาหาร แก้โรคตา
4) พิกัดเนาวโกฐ คือ จำกัดจำนวนตัวยาที่มีชื่อว่าโกฐ 9 อย่าง
- โกฐสอ
- โกฐเขมา
- โกฐหัวบัว
- โกฐเชียง
- โกฐจุฬาลัมพา
- โกฐก้านพร้าว
- โกฐกระดูก
- โกฐพุงปลา
- โกฐชฎามังสี
สรรพคุณ แก้ไข้จับ แก้ไข้เพื่อเสมหะ หืดไอ แก้โรคปอด แก้โรคในปาก ชูกำลังบำรุง โลหิต แก้ลมในกองธาตุ แก้ไข้เรื้อรัง แก้หอบสะอึก
5) พิกัดเนาวเทียน คือ จำกัดจำนวนตัวที่ชื่อว่าเทียน 9 อย่าง คือ
- เทียนดำ
- เทียนแดง
- เทียนขาว
- เทียนข้าวเปลือก
- เทียนตาตั๊กแตน
- เทียนสัตตบุษย์
- เทียนเยาวพาณี
- เทียนตากบ
- เทียนเกล็ดหอย
สรรพคุณ แก้ลม เสมหะแบะดีระคนกัน แก้พิษโลหิต แก้ทางปัสสาวะ แก้นิ่ว แก้มุตกิด บำรุงธาตุ บำรุงกำลัง แก้ลมในท้อง แก้พรรดึก แก้ลมครรภ์รักษา
6) พิกัดเนาวโลหะ คือ จำกัดจำนวนตัวยามีชื่อเป็นทอง 9 อย่าง คือ
- รากทองกวาว
- รากทองหลางหนาม
- รากทองหลางใบมน
- รากทองโหลง
- รากทองพันชั่ง
- เนื้อไม้ขันทองพยาบาท
- รากต้นใบทอง
- รากต้นทองเครือ
- รากจำปาทอง
สรรพคุณ แก้โรคดี เสมหะและลมที่เป็นพิษ แก้ริดสีดวง ทำลายพยาธิ
