ปูทะเล
ชื่อสามัญว่า Scylla serrata
ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Scylla serrata
จัดอยู่ในวงศ์ Portunidae
เป็นสัตว์วัตถุที่นำมาใช้ทำยา อยู่ในกลุ่ม “สัตว์น้ำ” คือ สัตว์ที่เกิดและหากินอยู่ในน้ำ
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ก้าม
สรรพคุณ ปูทะเล :
-
ใช้ก้าม สรรพคุณ ดับพิษกาฬ แก้พิษอักเสบ แก้ไข้ร้อนใน กระหายน้ำ
แพทย์แผนไทยใช้ “ก้ามปูทะเลเผา” เป็นเครื่องยาอย่างหนึ่งในการประกอบยาหลายขนาน ตัวอย่างเช่น ยาทาแก้แผลอันเกิดจากไส้ด้วนไส้ลาม ทำให้เกิดอาการปวดแสบปวดร้อนยิ่งนัก ซึ่งบึนทึกไว้ใน พระคัมภีร์มุจฉาปักขันทิกา ดังนี้ ถ้ามิหาย ให้ร้อนหนัก ท่านให้เอา ก้ามปูทะเลเผา ๑ เปลือกหอยโข่งเผา ๑ รากลำโพงแดง ๑ รากขัดมอน ๑ ฝางเสน ๑ ดินประสิว ๑ เปลือกจิกนา ๑ ผลจิกนา ๑ เอาเสมอ บดด้วยน้ำลายจระเข้เป็นกระสาย หายแล ยาแก้กระหายน้ำแก้ร้อนภายในอันทำให้หอบขนานหนึ่ง ซึ่งบันทึกไว้ในพระคัมภีร์ธาตุวิภังค์ เข้าเครื่องยาที่เรียก “ก้ามปูทะเลเผาไฟ” ด้วย ยาขนานนี้ตำราว่าใช้ “ทั้งกินทั้งพ่น” ดังนี้ ขนานหนึ่งแก้ระหายน้ำให้ร้อนภายในแลให้หอบ ท่านให้เอา สังข์หนามเผาไฟ ๑ รากบัวหลวง ๑ ฝุ่นจีน ๑ รังหมาร่าเผาไฟ ๑ ชาดก้อน ๑ ดอกพิกุล ๑ ดอกสาระภี ๑ ดอกบุนนาค ๑ เกสรบัวหลวง ๑ การบูร ๑ รากสลอดน้ำ ๑ รากคันทรง ๑ ก้ามปูทะเลเผาไฟ ๑ ดินประสิวขาว ๑ ยาทั้งนี้เอาส่วนเท่ากัน บดเปนแท่ง ละลายน้ำดอกไม้สด ทั้งกินทั้งพ่น แก้ร้อนแก้ระหายน้ำ เสโทตกก็หายแล